Lidwien Vos de Wael: De toekomst is lokaal en groen
Korte bio
Ik ben buurt- en vormingswerker en werkte altijd op het gebied van de non-formele educatie. In Nederland en Chili was ik betrokken bij projecten rond onder meer plattelandseducatie, laaggeletterdheid, burgerschap en Festival van het Leren. Als coördinator, uitvoerder of partner. In mijn mooie biologische wijngaard doen we aan milieueducatie. Als ambassadeur van EPALE zoek ik naar goede voorbeelden over duurzaamheid in relatie tot volwasseneneducatie.
Mijn verhaal
Ik zie het helemaal voor me…
In iedere buurt staat op loopafstand een thee-/koffiehuis, een buurtkamer, huiskamer of welke naam je eraan wilt geven: een laagdrempelige lichte ruimte ter beschikking gesteld door woningbouwvereniging, lokaal bedrijf of gemeente. Hier loop je binnen om wat te drinken, voor een praatje, om wat te vragen, omdat je wat in de buurt wilt doen of omdat je wat wilt leren. Hier voel je je thuis en word je uitgedaagd je talenten te ontwikkelen en te gebruiken, voor jezelf en voor anderen. Betrokken bewoners zijn samen verantwoordelijk voor deze ruimte, vanaf de inrichting tot aan de activiteiten die er plaatsvinden. Een plek in zelfbeheer, met korte lijnen naar voorzieningen in buurt, wijk en stad. Via die korte lijnen kan je jouw eigen leerwensen ontdekken, proeven aan de verschillende mogelijkheden van informeel, non-formeel en formeel leren, en oefenen in samenleven en democratie. Een plek met ruimte voor kleinschalige activiteiten. Aan de muur beelden van afgeronde, actuele en toekomstige buurtacties. De plek is onderdeel van een breed fijnmazig lokaal netwerk. Een educatieve (net)werker komt regelmatig theedrinken en stelt zich dienstverlenend op, brengt je op ideeën en kan de weg wijzen. Hier komen mensen voor wie leren vanzelfsprekend is én mensen die een eerste betekenisvolle stap zetten naar een leven lang ontwikkelen.
Netwerk
Voor een volwassene die wil leren kan de buurtkamer de eerste stap zijn. Daarnaast is er een centrale plek in de stad waar je informatie en advies op jouw maat kan krijgen over leren en (vrijwilligers)werk. Aanbieders van lokale en regionale non-formele en formele educatie werken in vertrouwen samen in een lokaal educatief netwerk. Samen zijn ze verantwoordelijk voor een sluitend aanbod voor alle inwoners. De gemeente heeft een regierol door aanbieders niet op centen tegen elkaar uit te spelen, maar door ze mede te financieren op hun bijdrage aan de resultaten van het netwerk. Netwerken en samenwerken zit dan ook, veel meer dan nu het geval is, in het DNA van educatieve aanbieders. Nee, dit is geen bruisend vernieuwend idee, maar het is helaas nog zo weinig praktijk en wil ik daarom toch weer noemen!
Verder zou ik de netwerkformule willen verbreden: educatieve organisaties werken straks ook nauw samen met buurt- en lokale instellingen en bewegingen die zich richten op armoedebestrijding, duurzaamheid, discriminatie & racisme en (vrijwilligers)werk. Om de onderlinge samenwerking verder te verbeteren houden educatieve organisaties koppelkansensessies, zoals nu, op ander terrein, al succesvolle praktijk is. Denk bijvoorbeeld aan Smitsveen (Soest) waar organisaties regelmatig samen bespreken hoe ze nóg beter kunnen samenwerken om de bewoners nog meer van dienst te zijn.
Wat & hoe
Ik werkte mee aan het recent afgeronde Europese Bildungproject. Eén van de resultaten van dit project is de Bildung Roadmap met waardevolle inzichten over curricula en pedagogiek die ik onderschrijf. In de nabije toekomst worden leertrajecten ontwikkeld waarbij het naast kennisoverdracht ook nadrukkelijk gaat om kritisch denken, (zelf)reflectie en ethisch bewustzijn, waarbij je wordt uitgedaagd tot actieve betrokkenheid bij je omgeving en rekening gehouden wordt met jouw behoeften, ervaring en achtergrond.
Sommige uitdagingen zijn universeel en gelden voor iedereen: zo moet ieder mens groene circulaire vaardigheden ontwikkelen. Bij alle leertrajecten is straks aandacht voor duurzaam omgaan met het milieu. Als aparte module én geïntegreerd in alle lesstof, in het gebouw waar het leren plaatsvindt, in het management, et cetera. De Whole Institution Approach inspireert hier. We hopen tenslotte toch dat onze achterachterkleinkinderen het ooit nog eens kunnen hebben over 22nd Century Skills.
