Dugo se govorilo o tome da zatvor ne treba da bude samo kaznena ustanova, već i ustanova za reformu i rehabilitaciju. U svojim nastojanjima da se omogući rehabilitacija prestupnika, Škotska zatvorska služba priznaje da postoji potreba da se zatvorenici uključe u ono što se zove “svrsishodna aktivnost” čija je jedna od ključnih oblasti obrazovanje u širem smislu, uključujući osnovno akademsko učenje, stručno obrazovanje i sticanje vještina za zapošljavanje. Uviđajući potencijal koji obrazovanje ima za zaustavljanje kriminala, unapređenje prilika za zapošljavanjem bivših prestupnika, kao i za omogućavanje reintegracije u zajednicu, ova ustanova izdvaja značajna sredstva godišnjeg budžeta od 382,3 miliona funti (u 2014/15. godini) u iznosu od oko 18 miliona funti za prilike za učenjem zatvorenika.   

U Škotskoj, stope ponovnog prestupa su najviše za mlade prestupnike (uzrasta 16-21 godinu), na primjer, 53 p% njih ponovo učini prestup nakon dvije godine. Zbog svog delegiranog statusa sa ovlašćenjima, između ostalog, nad pravosudnim sistemom, uključujući zatvore, Škotska nudi konkretne uvide kada je u pitanju priroda obrazovanja u zatvorima (učenje, stručno osposobljavanje i vještine za zapošljavanje) i za muške i za ženske štićenike (uzrasta 16-21 godinu) u Institucijama za mlade prestupnike.

U Škotskoj, obrazovanje u zatvorima se ugovara na osnovu sistema tenderske procedure, koje pružaju dva koledža za nastavak oobrazovanja - , edukativni kursevi (umjetnost, pismenost i numerička pismenost) i stručno osposobljavanje (zidanje, krečenje, ukrašavanje, šišanje/brijanje i čišćenje). Uvođenjem nacionalno priznatog obrazovnog programa poznatog pod nazivom “kurikulum za izvrsnost” 2009. godine, namijenjenog uzrastu 3-18 godina, prisutni su napori u Institucijama za mlade prstupnike da se omogućavanje obrazovanja u zatvorima pruža u skladu sa ključnim ciljevima ovog kurikuluma koji su sažeti u “četiri kapaciteta””:

1. uspješni učenici
2. samouvjereni pojedinci
3. odgovorni građani
4. efikasni doprinosioci

Uprkos značajnim novčanim ulaganjima, postoje pitanja koja treba postaviti o efikasnosti zatvorskog obrazovanja u Škotskoj. Postoje izvještaji da štićenici nijesu u velikoj mjeri zainteresovani za obrazovanje i zbog toga postoji znatan pad u broju onih koji steknu kvalifikacije zasnovane na vještinama potrebnim za tržište rada. Ovo još vise brine imajući u vidu kontekst da je skoro polovina muških zatvorenika u Škotskoj nepismena.

Postoje pitanja koja treba ostaviti o efikasnosti zatvorskog obrazovanja. U prosjeku, zatvorenici u Škotskoj provedu samo tri dana angažmana u “svrsishodnoj aktivnosti” kao što su rad i obrazovanje. Pored toga, u izvještajima se navodi da mladi prestupnici u Škotskoj u velikoj mjeri odbijaju da učestvuju u “svrsishodnoj aktivnosti” i umjesto toga preferiraju da gledaju televiziju.

Fokusirajući se na dvije škotske institucije za mlade prestupnike (oba pola); postoji potreba za razumijevanjem zatvorskog iskustva mladih prestupnika. Naročito postoji potreba da se ispita priroda, opseg i kvalitet zatvorskog obrazovanja tako da, gdje je neophodno, odgovarajuće mjere se mogu preduzeti za unapređenje istog. Vrijedi razmotriti sljedeća pitanja:

• Kakva je priroda i opseg pružanja zatvorskog obrazovanja u institucijama za mlade prestupnike u Škotskoj?
• Koji su resursi (ljudski i materijalni) dostupni za zatvorsko obrazovanje institucijama za mlade prestupnike u Škotskoj? Kakav je kvalitet ovih resursa? Na koji način ovi resursi omogućavaju ili sprečavaju učenje prestupnika? 
• Na koji način se mladi prestupnici uključuju u zatvorsko obrazovanje? Da li uopšte postoje razlike u tome na koji način se muški i ženski prestupnici uključuju u zatvorsko obrazovanje, i zbog čega?
• Kakva je priroda zatvorskog života za mlade prestupnike? Ukoliko postoji, da li zatvorsko okruženje utiče na učenje prestupnika?
• Šta treba uraditi da bi se unaprijedilo zatvorsko obrazovanje za mlade prestupnike u Škotskoj?

Potencijalni uticaj i značaj učenja i obrazovanja u institucijama za mlade prestupnike u Škotskojsluži da utiče na politiku da se dalje unapređuje zatvorsko obrazovanje. Drugo su otklanjanje prepreka i mogućnosti usklađivanja zatvorskog obrazovanja sa idealizmom “kurikuluma za izvrsnost”. Zatim, predlaganje kreativnih i štedljivih načina za unapređenje zatvorskog obrazovanja (pedagogija i angažman) kako bi se postigli ishodi učenja i sveukupni ciljevi programa “svrsishodne aktivnosti”. Na kraju, tu je i doprinos naučnoj debati o vrijednosti učenja i osposobljavanja za sticanje vještina prestupnika kao ključnih faktora za rehabilitaciju prestupnika i zaustavljanje kriminala.

Reference

Matemba, Y.H. (2017) “A Race to Excellence or to the Bottom? A Preliminary Study of the State and Status of Correctional Education in Scottish Young Offenders Institutions,” Scottish Educational Research Association (SERA), University of the West of Scotland, 22nd November.

Matemba, Y.H. (2016), “Prison Education in Scotland: A Preliminary Study of Young Offenders Institutions (YOIS),” poster presentation, University of the West of Scotland, launch of Interdisciplinary Research Unit on ‘Crime, Policing and Social Justice’ (IRUCPS), 28th September.

Matemba, Y.H. (2016) “Does Prison Education in Scottish Young Offenders’ Institutions Work?” 71st CEA International Conference and Training Event, Correctional Education: Key to Successful Transitions and Promising Futures, Hilton Long Beach, 701 West Ocean Boulevard, Long Beach, California, USA, July 31- August 3.

Dr Yonah H. Matemba je predavač u oblasti društvenih nauka i clan “Interdisciplnarne istraživačke jedinice za politiku u oblasti kriminala i socijalnu pravdu” na Univerzitetu Zapadna Škotska, Ujedinjeno Kraljevstvo. On posjeduje raznovrsno naučno interesovanje za obrazovanje, uključujući zatvorsko obrazovanje.

Takođe Vas može interesovati da pročitate sljedeće:

Programi Fondacije zajednica grada Kardifa za angažman u zatvorima (blog)

"Učenje u zatvoru. Porodica je važna." Animacija koja je urađena sa djecom i očevima u HMP Parc (resurs)

Unapređenje jezika, poboljšanje života: Resurse za predavače engleskog kao drugog stranog jezika(resurs – učenje u zatvorima)

Učenje u porodici - Model za uspjeh (blog)