Wszyscy wiemy, że edukacja dorosłych ma kluczowe znaczenie dla migrantów, ale co z osobami, w których nowi przybysze wywołują strach, odrzucenie lub nienawiść? Gina Ebner ma pewne sugestie co do sposobu, w jaki uczenie się dorosłych może być pomocne w budowaniu akceptującego nastawienia wśród społeczności przyjmującej.

Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że edukacja dorosłych ma dla migrantów kluczowe znaczenie – pierwszym krokiem jest zazwyczaj nauka języka nowego kraju, a kolejnym bardzo często jest uczenie się na potrzeby zatrudnienia.

Ale jak się sprawy mają w krajach przyjmujących? Co z ludźmi, którzy reagują na nowo przybyłych ze strachem, odrzuceniem lub nienawiścią? Czy edukacja dorosłych może być pomocna w przeciwdziałaniu antymigranckim nastrojom i ksenofobii? Jak wskazują moje własne doświadczenia, istnieje wiele sposób, w jakie organizacje zajmujące się edukacją dorosłych mogą się tym problemem zająć:

Informowanie

To mogą być warsztaty i wykłady na temat miejsca pochodzenia migrantów, pozytywnego wpływu migracji, a także obalanie mitów oraz rozwiewanie obaw i pogłosek dotyczących migracji, przedstawianie powodów i przyczyn migracji oraz przepływu uchodźców.

Spotkania międzykulturowe

Tutaj znowu dostępny jest wiele działań – stwarzanie możliwości kontaktu za pośrednictwem międzykulturowych kafejek, łączenie w grupy osób różnego pochodzenia o podobnych zainteresowaniach (np. matki), tworzenie programów mentoringu z udziałem nowo przybyłych i wolontariuszy ze społeczności przyjmujących (w Kanadzie na przykład jest bardzo dobrze rozwinięty program nauki języka, w ramach którego szkoleni są mentorzy do spraw uczenia się języka).

Ambasadorowie

Istnieje wiele inicjatyw, w ramach których szkoleni są reprezentanci nowo przybyłych, aby pełnili następnie rolę przedstawicieli tychże osób. Tego typu projekt realizowało stowarzyszenie Muslim study association Ibn Rushd w Szwecji – młodzi muzułmanie odwiedzali szkoły i stowarzyszenia, aby odpowiadać na pytania. W Niemczech podobnymi przedsięwzięciami zostali objęci (młodzi) uchodźcy, którzy pełnią rolę przedstawicieli w ramach tak zwanej „politische Bildung” (edukacji politycznej).

Nauczanie kompetencji społecznych i obywatelskich

Dostępnych jest wiele możliwości uczenia się i szkolenia w zakresie kompetencji społecznych i obywatelskich. W języku niemieckim istnieje doskonały termin – Zivilcourage – oznaczający stawanie w obronie własnych przekonań i reagowanie na sytuacje, które są w ocenie danej osoby niesprawiedliwe. Można przygotować swoje argumenty, odegrać możliwe sytuacje wcielając się w różne role i ćwiczyć swoją odwagę cywilną.

Budowanie mostów z innymi organizacjami

Wiele organizacji edukacji dorosłych poszerza zakres swojego działania, poszukując możliwości nawiązania współpracy z tworzonymi samodzielnie przez migrantów organizacjami. Inną możliwość stwarzają NGO zajmujące się przeciwdziałaniem rasizmowi i dyskryminacji (aby zapoznać się z europejskim przykładem, zajrzyj na stronę European Network Against Racism).

Znam kilka przykładów działań ukierunkowanych bezpośrednio na ludzi prezentujących postawy wrogie migrantom. Często nakładają się na siebie albo są podejmowane przez lokalne służby lub polityków (na przykład różne formy dialogu obywatelskiego). W pewnym sensie nie jest to zaskakujące – rola edukacji dorosłych nie polega na przekonywaniu ideologicznym. To, co może zrobić edukacja dorosłych, to dostarczać informacji i faktów w miejsce pogłosek i nieprawdziwych faktów, aby łączyć ludzi i umożliwiać im wzajemne wzmacnianie własnego upodmiotowienia.

Zważywszy na powyższe, edukacja dorosłych nadal powinna intensyfikować swoją działalność w tym obszarze – znajdywać najlepsze przykłady przeciwdziałania ksenofobii poprzez edukację dorosłych, zwiększać ich skalę i budować nasz potencjał w tej dziedzinie. Możemy także zacieśnić współpracę z organizacjami młodzieżowymi, organizacjami migrantów i stowarzyszeniami praw człowieka, które często mają szerokie doświadczenie w pracy na rzecz przeciwdziałania rasizmowi i dyskryminacji. Możemy zastosować metodologie stosowane i rozwijane w ramach edukacji dorosłych (na początek za punkt odniesienia może posłużyć Paulo Freire).

Gina Ebner jest Sekretarzem Generalnym Europejskiego Stowarzyszenia Edukacji Dorosłych (EAEA) a także koordynatorem tematycznym EPALE ds. wsparcia uczącego się.