ok. 5 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Nasz 18-miesięczny projekt partnerski KREATYWNI 60+ Nowy model pracy z seniorami oparty na kreatywności i uczestnictwie w kulturze (2021-1-PL01-KA210-ADU000034914) dotyczył przede wszystkim wdrażania nowych rozwiązań do pracy z seniorami. Jedną z nowatorskich metod były Spacery Kreatywne.

Sprawę skomplikował fakt, że sytuacja dynamicznie się zmieniała i istniała potrzeba spontanicznego dostosowywania formy zajęć do aktualnych wymagań, takich jak zmniejszenie liczebności grup, przeniesienie zajęć do formy zdalnej, prowadzenie zajęć w otwartej przestrzeni. Z tego powodu scenariusze działań musiały być elastyczne.

Kolejna innowacja dotyczyła dialogu międzypokoleniowego jako metody aktywizacji seniorów – scenariusze zajęć dla seniorów powinny być tak zaprojektowane, aby łatwo można było włączyć do działań młodsze pokolenie. Bardzo ważnym aspektem wciąż pozostawało wypracowanie rozwiązań sprzyjających interakcjom grupowym, gdyż jest to główna motywacja seniorów do udziału w zajęciach.

Celami projektu były przede wszystkim:

• Tworzenie innowacyjnych materiałów edukacyjnych dla Edukatorów pracujących z seniorami;
• Angażowanie seniorów w edukację pozaformalną; 
• Promowanie programu Erasmus+; 
• Aktywizowanie seniorów poprzez udział w kulturalnych i kreatywnych warsztatach oraz podnoszenie ich kompetencji;  
• Wspieranie dialogu międzypokoleniowego;  
• Wzmocnienie potencjału organizacji partnerskich.

Organizacje partnerskie projektu – Fundacja Karuzela Aktywności i LUETEC współpracowały ze sobą na każdym etapie realizacji działań, tj. tworzenia scenariuszy Spacerów, dzielenia się efektami działań, stałego, regularnego kontaktu i wspólnej pracy warsztatowej na międzynarodowych spotkaniach we Włoszech i w Polsce, a także spotkaniach online.

Współpraca z partnerem projektu na każdym etapie jego realizacji jest bardzo istotna, ponieważ pozwala na bieżące porozumienie oraz spójność wypracowanych rezultatów. Naszym zdaniem warto kontaktować się z partnerem nie tylko w ramach wymaganych, określonych w założeniach projektu harmonogramów, ale też zawsze wtedy, gdy jakiś temat wymaga konsultacji oraz gdy mamy wypracować jakiś wspólny efekt działań.

Kolejnym obowiązkowym punktem, o którym należy pamiętać, są spotkania międzynarodowe. Z naszych doświadczeń wynika, że spotkania „na żywo” w ogromnym stopniu pozwalają rozwinąć nasze doświadczenie i spojrzeć na wiele aspektów pracy z seniorami z szerszej perspektywy. Spotkania międzynarodowe są doskonałą okazją do tego, aby poznać sposób działania innej organizacji, a także zintegrować się i rozwijać własne działania. Takie wyjazdy są bezcenną szansą na poszerzenie horyzontów – nie tylko Edukatorów, ale także odbiorców działań.

Jedno z naszych spotkań międzynarodowych (zorganizowane przez nas, w Polsce) z włoskim partnerem LUETEC było naprawdę sporych rozmiarów przedsięwzięciem – wraz z włoskimi Edukatorkami przylecieli do Lublina także seniorzy – odbiorcy działań włoskiej organizacji. Zorganizowałyśmy warsztaty, na których polscy i włoscy seniorzy wspólnie wykonywali piękne rękodzieło i pomimo bariery językowej (tylko kadra posługiwała się płynnie językiem projektu – angielskim) potrafili się ze sobą porozumieć, a nawet zaprzyjaźnić.

Szczególną uwagę należy poświęcić rezultatom działań w projekcie. Bardzo ważne jest, aby wszystkie stworzone przez nas materiały były dobrej jakości oraz były możliwe do wykorzystania w praktyce. W naszym przypadku szczególnie zwróciłyśmy uwagę na tworzenie scenariuszy Spacerów Kreatywnych.

Jak zacząć tworzenie od zera? My założyłyśmy, że konstrukcja naszych scenariuszy musi uwzględniać takie parametry, jak ogólne zasady obowiązujące na zajęciach, cele i opis działań krok po kroku – tak, aby scenariusze były uniwersalne oraz, aby każdy Edukator korzystający z nich mógł je dowolnie modyfikować zachowując pierwotny cel, jakim jest zwiększenie poziomu kreatywności poprzez spacerowanie. Kreując tematy spacerów najistotniejsze było dla nas, aby tematyka odpowiadała upodobaniom seniorów, czyli np. chęć wchodzenia w role, tworzenie kolaży, rękodzieło, rozwiązania ekologiczne, itp., itd. Kolejnym czynnikiem mającym istotny wpływ na wybór tematów była uniwersalność i łatwa możliwość modyfikowania – tak, aby każdy Edukator mógł efektywnie zastosować scenariusz niezależnie od kraju czy grupy docelowej.

Przy tworzeniu scenariuszy Spacerów Kreatywnych zależało nam, aby wpleść w nie metodę storytellingu. Storytelling to nic innego, jak tworzenie opowieści. Snucie historii angażuje odbiorców bardziej niż tylko podanie suchych faktów. Ludzka natura charakteryzuje się tym, że odruchowo budujemy kontekst i opowieść wokół rzeczy, które nas spotykają.
W przypadku naszych zajęć Spacery Kreatywne chciałyśmy, aby metoda storytellingu dodatkowo zainspirowała uczestników, by mogli lepiej się wczuć i głębiej wejrzeć w siebie oraz swoją wyobraźnię; by jeszcze bardziej pobudzić wszystkie osoby do poszukiwania twórczych rozwiązań. W celu zbudowania opowieści posłużyłyśmy się starannie wybranymi cytatami z różnych książek, w zależności od tematyki konkretnego scenariusza.

Nieco później nastąpiło najważniejsze – przetestowanie metody w praktyce. Wszystko, co nowe, bywa dla seniorów początkowo nieco trudniejsze w odbiorze, jednak spacer dzięki swojej niezobowiązującej formie (swobodne chodzenie, brak sztywnych ram, bez konieczności np. siedzenia przy stole) sprawił, że uczestnicy, nawet osoby całkiem nowe
i nieznające siebie nawzajem, otworzyły się błyskawicznie – nie tylko wykonując zadania przewidziane w scenariuszu, ale także rozmawiając między sobą i nawiązując nowe relacje. 

Podczas wdrażania zajęć praktycznych w działania projektowe chodzi przede wszystkim o efekt, jaki chcemy uzyskać u uczestników – należy pamiętać, że „wykorzystanie materiałów i przeprowadzenie zajęć” nie powinno być celem samym w sobie – to w uczestnikach ma zajść pożądana zmiana, to ich nastrój/sprawność/kompetencje, itd. mają zostać poddane wzmocnieniu. Przeprowadzenie zajęć nigdy nie powinno być tylko pozycją na liście zadań do wykonania.

Podsumowując: jeśli ktoś rozważa możliwość wzięcia udziału w programie Erasmus+, powinien wziąć pod uwagę przede wszystkim:

• doskonałe i rzetelne przygotowanie materiałów edukacyjnych,

• dobrą jakość zarówno materiałów, jak i wykorzystania ich w praktyce,

• zorientowanie na uczestnika oraz jego  potrzeby,

• konieczność dużego i szczerego zaangażowania w kontakty międzynarodowe, w tym wyjazdy,

• regularne wywiązywanie się z raportowania

• zadbanie o naprawdę dobry zespół specjalistów – edukatorów, z którymi będzie można podjąć współpracę,

• podzielenie się zadaniami zarówno z partnerem projektu, jak i z osobami z naszej organizacji tak, aby każdy był odpowiedzialny za daną sekcję (dokumenty, raportowanie, tworzenie materiałów, działania praktyczne, itd.) przy jednoczesnej ścisłej współpracy.

Według naszych doświadczeń program Erasmus+ stawia na praktyczne rozwiązania, realne efekty działań oraz jakość wypracowanych rezultatów. Jako Fundacja Karuzela Aktywności również kierujemy się na co dzień podobnymi wartościami i motywacjami, dlatego taka forma działania jest nam bardzo bliska i dobrze się w niej odnajdujemy. Wypracowanie wartościowych merytorycznie rezultatów było więc dla nas oczywistą konsekwencją wzięcia udziału w projekcie.

Artykuł brał udział w konkursie Sposób na Erasmusa+.