(Vertaling: Jumbo Klercq, Nederland, adviseur en eigenaar van The Elephant Learning in Diversity

Citaat: We zeggen dat we diversiteit steunen, maar al te gemakkelijk vergeten we te bespreken wat diversiteit eigenlijk inhoudt. Daarom moet de aandacht voor diversiteit weer op de agenda worden gezet.)

Korte bio

Sinds 2000 ben ik betrokken bij verschillende Europese projecten over volwasseneneducatie. Ik heb veel projecten uitgevoerd die te maken hebben met leren op latere leeftijd, intergenerationeel en intercultureel leren, ondernemerschap en maatschappelijke participatie. Ik ben begonnen als trainer op een volkshogeschool, daarna als projectontwikkelaar en senioradviseur bij verschillende semi-commerciële trainingscentra. In 2008 heb ik mijn eigen bureau opgericht, The Elephant Learning in Diversity.

Mijn EPALE

Ik ben sinds 2015 EPALE-ambassadeur en schrijf met veel plezier blogs over een leven lang leren. Het onderwerp Bildung is een van mijn aandachtsgebieden, vaak in combinatie met een focus op een "positieve leercultuur". Andere onderwerpen zijn "Naar een lokale educatieve agenda" en "Praten over vluchtelingen". Mijn blogs bevatten enige theoretische reflectie op de Nederlandse ontwikkelingen. Ook schrijf ik regelmatig over innovatieprojecten. Namens Learn for Life heb ik een community of practice opgezet over Learning Cities. Hier wisselen we kennis en ervaringen uit over hoe het UNESCO's learning cities concept in Nederland zijn weg kan vinden.

Mijn verhaal

De deelnemerspopulatie in de volwasseneneducatie wordt steeds meer divers. Veel educatieve instellingen streven naar een inclusieve leeromgeving waarin elke student zich optimaal kan ontwikkelen, ongeacht geslacht, persoonlijkheid, leerstijl, lichamelijke handicap, culturele achtergrond of levensbeschouwing. Dit wordt echter minder vaak verankerd is in de organisatiestructuur en -cultuur in tegenstelling tot een goedbedoeld diversiteitsbeleid waar menig mission statement aan refereert.

We zeggen dat we diversiteit steunen, maar al te gemakkelijk vergeten we te bespreken wat diversiteit eigenlijk inhoudt. Daarom moet de aandacht voor diversiteit weer op de agenda worden gezet. Dit is een conclusie die volgt uit een van de meest succesvolle Erasmus+-projecten waarbij ik recentelijk betrokken ben geweest: het DiversityCapacities (DivCap)-project.

Het doel van dit project is om inclusie en diversiteit in de volwasseneneducatie te ondersteunen en te bevorderen. Dit gebeurt door concrete instrumenten en maatregelen aan te reiken die in educatieve instellingen en organisaties zijn getest. Op basis van casestudies en proefprojecten zijn aanbevelingen en lessen ontwikkeld. Het project was vooral gericht op het organisatorische niveau, waar de nadruk lag op het implementeren van concrete maatregelen om integratie en diversiteit op institutioneel niveau te bevorderen. In elk land werkten de partnerorganisaties samen met één of twee andere organisaties die bereid waren een stap voorwaarts te zetten in de implementatie van diversiteitsbeleid: een lokale welzijnsinstelling (NL), een bedrijfsvereniging (IT), een jongerenorganisatie (GR), twee educatieve centra (GR/IT), een organisatie voor sociale dienstverlening gebaseerd op vrijwilligerswerk (NL, twee faculteiten van een hogeschool AT), vier (voorbereidende) beroepsopleidingen (HR,SP), twee afdelingen van een volksuniversiteit (DE).

In de eerste fase vond een casestudy plaats waarin iedere instelling werd geanalyseerd met betrekking tot haar diversiteitsbeleid. Er was een vragenlijst ontwikkeld die als leidraad diende. In de verslagen van de casestudy werden aanbevelingen gedaan voor de tenuitvoerlegging van de maatregelen. Deze konden betrekking hebben op verschillende gebieden, zoals functiebeschrijvingen, personeelsontwikkeling en -competenties of public relations.

De belangrijkste algemene resultaten zijn samengevat en er is een toolkit gemaakt voor het analyseren van een instelling en het initiëren van veranderingsprocessen, die men stap voor stap kan volgen via de website https://www.diversitycapacities.eu/. Het veranderingsproces heeft verschillende dimensies. Ten eerste is het belangrijk om na te denken over waarom men dit proces wil starten. Zich afvragen, waarom is het diversiteitsbeleid belangrijk voor de organisatie? Vervolgens moet men overwegen vanuit welk standpunt men dit wil onderzoeken. Hoe bepaal je de noodzaak van verandering en welk type veranderingsproces is geschikt? Ik heb hierover eerder een artikel geschreven onder de titel Diversiteit: leren samenleven.

In de tweede fase zijn de voorgestelde maatregelen in proefprojecten min of meer uitgevoerd. Deze fase werd sterk beïnvloed door de Covid-pandemie, die het noodzakelijk maakte het werk in de instellingen te herzien en aan de restrictieve maatregelen aan te passen. Diversiteit blijkt vaak niet als een prioriteit te worden gezien, maar wordt als een last beschouwd. In andere instellingen wordt de crisis juist als een kans gezien om nieuwe wegen in te slaan. In ieder geval is op een innovatieve en creatieve manier op deze uitdaging gereageerd. De resultaten van de proefprojecten zijn gedocumenteerd. Ook is er een videoreeks geproduceerd waarin zeven instellingen hun respectieve aanpak presenteerden.

Voortbouwend op de ervaringen en bevindingen in de 14 instellingen zijn overkoepelende algemene inzichten ontwikkeld met betrekking tot de implementatie en vormgeving van diversiteitsprocessen in educatieve instellingen. De video's zijn te vinden op het DivCap YouTube-kanaal.

Het doel is de omgang met diversiteit centraal te stellen in het educatieve proces en in de leercontext. Het zorgt ervoor dat deelnemers, ongeacht ras, religie, etniciteit of afkomst, zich welkom en zichtbaar voelen.