Spośród różnych możliwości, jakie daje program Erasmus+ w sektorze Edukacji dorosłych, pracownicy Fundacji Autokreacja skorzystali ze stażów typu JOB SHADOWING. W ramach projektu „Liderzy w organizacji wielokulturowej” skorzystaliśmy z tej unikalnej formy zdobycia doświadczenia.

WYKORZYSTANIE DOŚWIADCZENIA „JOB SHADOWING” W EDUKACJI DOROSŁYCH                    

Job shadowing pozwala na realne wtopienie się w życie organizacji. Możliwość dłuższego pobytu bezpośrednio ze wszystkimi pracownikami organizacji daje szersze spojrzenie na pracę zespołu i kulturę organizacyjną. Reagowanie na sytuacje nagłe, nieprzewidziane zmiany, obserwacja reakcji, sposoby rozwiązywania i zapobieganie konfliktom, nowe metody pracy - to najistotniejsze elementy, które można zaobserwować podczas stażu, a będą trudne do zaobserwowania podczas kursów lub konferencji.

Motywacją do uczestnictwa w tego typu „stażu” był fakt pojawienia się w Polsce potrzeby reagowania na zmiany związane z migracjami i konieczność zwiększania elastyczności działań edukacyjnych - również dzięki możliwości pozyskiwania i wymiany informacji z organizacjami bardziej doświadczonymi w dziedzinie zarządzania.

W edukacji dorosłych niemałą rolę odgrywają cechy charakteryzujące wiek dojrzały słuchaczy: odpowiedzialność, poczucie wstydu wobec niewykonanego lub niedoskonale wykonanego zadania, wizerunek w oczach współsłuchaczy. Jest to związane z pojęciem własnej wartości i godności, które są niezależne od pochodzenia, narodowości i stanowiska. Są to cechy uniwersalne dla populacji ludzi. Wielokulturowość słuchaczy uwrażliwia edukatora na uwarunkowania zewnętrzne, jakimi są tożsamość narodowa, zwyczaje, tradycje, wyznania religijne. Są to czynniki, które podlegają szczególnej delikatności w tak zróżnicowanym  międzykulturowym środowisku.

                     
WIELOKULTUROWE SPOŁECZEŃSTWA, WIELOKULTUROWE ORGANIZACJE

Od kilku lat Polska doświadcza niespotykanego nigdy wcześniej rozmiaru migracji osób pochodzących z różnych środowisk kulturalnych, religijnych. Powszechna mobilność, w szczególności wśród młodych ludzi, napędzana dodatkowo, poza zwykłą ciekawością świata czy poszukiwaniem pracy, szeregiem łatwo dostępnych programów unijnych i pozaunijnych międzynarodowych projektów, wymusza na krajowych pracodawcach i organizacjach pozarządowych dostosowywania swych dotychczasowych praktyk, zarówno w zakresie usług i świadczeń kierowanych do usługobiorców i beneficjentów projektów, jak i zarządzania własnym przedsiębiorstwem czy organizacją.

ZARZĄDZANIE ORGANIZACJĄ WIELOKULTUROWĄ

Zarządzanie organizacją wielokulturową nie jest nowym zjawiskiem. Nie jest również niczym nowym w nauce. Już w ubiegłym stuleciu stanowiło ugruntowaną część badań i prac naukowych.

Prof. A. K. Koźmiński w publikacji „Zarządzanie międzynarodowe – konkurencja w klasie światowej", PWE, Warszawa 1999, wyjaśnił, że w praktyce zarządzania międzykulturowego wyróżnić można trzy główne modele międzykulturowej interakcji. Według niego są to (Koźmiński, op. cit., s. 207):

• model kulturowej dominacji;
• model kulturowego współistnienia;
• model współpracy kulturowej (kulturowego współdziałania).  

Wywodząc, że współpraca kulturowa opiera się na założeniu, że różne kultury współpracując, oddziaływają na siebie wzajemnie, tworząc w efekcie całkiem nowe wartości. Różnorodność kulturową traktuje się zatem nie jako przeszkodę, ale jako cenny zasób, który można wykorzystać do rozwoju organizacji. Według A. Koźmińskiego najlepsze efekty przynosi model kulturowego działania, pozwalając na najszybsze, najefektywniejsze wprowadzania innowacyjności i wykorzystywanie możliwości współpracowników.

W tym kontekście, korzystanie przez same organizacje z możliwości jakie dają projekty skierowane do liderów organizacji, są nie do przecenienia. Szansa obserwowania, w jaki sposób zarządzane są organizacje przywykłe od lat do wielokulturowości, w jaki sposób wprowadzają innowacyjne rozwiązania, pozwala na przyswojenie takiej wiedzy i takich doświadczeń w  bardzo krótkim czasie, dodatkowo w sposób zupełnie bezstresowy i dający wiele satysfakcji sposób.

             
JAK TO SIĘ ROBI W HISZPANII

Hiszpania od zawsze była celem migracji osób z Ameryki Południowej i Środkowej. Nic w tym dziwnego, zważywszy na brak w zasadzie bariery językowej pomiędzy migrantami a obywatelami Hiszpanii. Jednakże wspólny język nigdy nie oznaczał tej samej kultury. Urodzeni i wychowani na innej półkuli, osadzeni w całkiem innej kulturze i stylu życia mieszkańcy Ameryki Łacińskiej w momencie przybycia do Europy nie byli w stanie całkowicie zasymilować się ze środowiskiem społeczności lokalnych. Różnice widoczne są nadal. Jednak różnice te nigdy nie były przeszkodą we wspólnej pracy, proszeniu o  wskazówki i w otrzymaniu ich.

Migranci z Ameryki Łacińskiej przybywali zwykle w poszukiwaniu pracy, więc chętnie podejmowali się nawet nowych wyzwań. Hiszpanie zaś chętnie dzielili się swym doświadczeniem i serdecznie przyjmowali migrantów.  Czas pokazał, jak wartościowe były to praktyki. Różnorodne spojrzenia na te same problemy, inne sposoby rozwiązywania problemów oraz zderzenia tych rozbieżności, w rezultacie pozwoliło w szybkim czasie  stworzyć zupełnie nową jakość zarządzania i kierowania zakładami pracy czy organizacjami.
  
Obecnie, w chwili nowego napływu migrantów (uchodźców) z nowych kierunków świata, jak Syria, Afganistan, Turcja, kraje Afryki Północnej, doświadczenia te okazały się bardzo cenne.  Aktualne ruchy migracyjne mają zupełnie inne podłoże. Setki tysięcy uchodźców przybyły do Europy nie w poszukiwaniu nowej, lepszej pracy, ale zmuszeni  wojną, utratą domów i zagrożeniem życia. Jednakże, co warto zauważyć, właśnie takie kraje jak Hiszpania, bez wahania podjęły się pomocy i pomimo przyjęcia w krótkim czasie kilkudziesięciu tysięcy uchodźców, każdy z nich znalazł miejsce i zajęcie dla siebie.

CZY UDA NAM SIĘ WYKORZYSTAĆ ZDOBYTE DOŚWIADCZENIE W POLSCE

Organizacje pozarządowe bardzo szybko zaangażowały przybywających do pracy w swych szeregach, wykorzystując fakt, że najlepiej będą oni wiedzieli, jakiej pomocy należy udzielać. Zarządzanie  takim zespołem wielokulturowym, wielonarodowym, po raz kolejny postawiło przed liderami karkołomne wydawałoby się zadanie, sprawnego pokierowania pracami i efektywnego działania. I po raz kolejny, okazało się, jak przydatne są wcześniejsze doświadczenia.  
 
Doświadczenie zdobyte podczas dwumiesięcznego pobytu na stażu pozwoliło na dogłębną i wnikliwą obserwację metod pracy organizacji i fenomen bezkonfliktowego współdziałania. Niezbędnym jest akceptacja różnorodności, co zawiera się w popularnym powiedzeniu "różnimy się pięknie". Jednocześnie staramy się o spontaniczność zachowań i zniesienie dystansu między uczestnikami korzystającymi z usług organizacji. Im więcej o sobie wiemy, tym pewniej czujemy się wobec innych.

Dotyczy to wszystkich grup, a przede wszystkim ludzi z różnych kultur. Pożądaną, a wręcz niezbędną cechą edukatora tak wielowarstwowego tworu, jest umiejętność komunikowania się, przez którą rozumiemy nie tylko swobodne wypowiadanie się, ale umiejętność komunikowania się z drugim człowiekiem. Szczególną rolę odgrywają tu uczucia pozytywne. Sposób wyrażania musi być dostępny i zrozumiały dla każdego. Punktem dojścia do tego jest bezpośredniość, ale i zarazem takt, cierpliwość i kształtowanie u siebie i innych wrażliwości nastawionej na przeżycia innych ludzi. Atmosfera serdeczności wytwarza pozytywny obraz  współuczestniczących, co przekłada się na pozytywny obraz całych społeczeństw. To wartości uniwersalne, które doskonale sprawdzą się na gruncie polskim.

            
NOWE METODY, INNE POJĘCIA, INNOWACJE SPOŁECZNE

Podczas pobytu w innej organizacji poznajemy również specyficzne metody pracy. Słuchacze są w różnym wieku, co niesie dla edukatora konieczność dostosowania tempa i sposobu  prowadzenia zajęć. Człowiek dojrzały posiada również potrzebę rozwoju, jak i twórczości. Znalezienie odpowiedniej metody dla zróżnicowanego wieku i zdolności to właśnie zadanie, na które odpowiedzi możemy znaleźć tylko przez doświadczenie. Mimo że teoria i kursy mogą nas zapoznać z metodą, reakcję na jej zastosowanie możemy poznać tylko poprzez działanie. Będąc „cieniem” mamy obiektywne spojrzenie i możliwość swojej własnej oceny zastosowanych działań.

             
LIDERZY W ORGANIZACJI WIELOKULTUROWEJ – CZY WARTO?

Projekty jak ten, pozwalają poznać pracę w podobnych warunkach, sposoby obracania nawet najtrudniejszych sytuacji w sukces zespołowy i wykorzystywać to we własnej pracy. Zarówno dzięki udziałowi w job shadowingu liderów organizacji, jak i przyjmowaniu  do siebie pracowników innych organizacji, którzy pomogą wprowadzać sprawdzające się rozwiązania w organizacji macierzystej w strukturach przyjmującej. Dla pracowników fundacji nie do przecenienia są nawiązane kontakty, poznanie nowych metod pracy, ale również umiejętność przezwyciężenia wyzwań logistycznych i językowych napotkanych w innym kraju. Doświadczenie to pozwala na podnoszenie kwalifikacji, otwartość na różnorodne środowiska i kultury, jak i zrozumienie podłoża konfliktów i ich rozwiązywania. To proces ciągły, a projekt „Liderzy w organizacji wielokulturowej” realizowany przez Fundację Autokreacja jest jednym z elementów doskonalenia jako edukatorów otwartych na zmiany.
---------------

                               
Fundacja Autokreacja powstała w 2010 roku, aby wspierać przede wszystkim tych, którzy chcą rozwijać swój potencjał, angażując się w społeczność, w której żyją. Chcemy łączyć nie tylko ludzi, ale i instytucje mające podobny cel. Nasze przekonanie, że dzielenie się między sobą własnymi doświadczeniami jest najlepszą ścieżką rozwoju, pozwala nam być otwartymi na nowe inicjatywy oraz z entuzjazmem podchodzić do możliwości współpracy z organizacjami z całego świata. Naszym celem jest budowanie i rozwijanie nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego, opartego na trzech głównych filarach: projektach edukacyjno-kulturalnych, współpracy trójsektorowej oraz pracy z grupami marginalizowanymi społecznie. Autokreacja aktywnie włącza się w projekty promujące edukację nieformalną, organizując wymiany, spotkania networkingowe, warsztaty czy konferencje. Organizacja od lat realizuje projekty społeczne, które przyczyniają się do pogłębiania współpracy między trzecim sektorem, administracją publiczną i przedsiębiorcami. Ponadto, Autokreacja współpracuje z wieloma organizacjami pozarządowymi w Polsce i Europie, tworząc sieć instytucji aktywnie zaangażowanych w rozwój społeczeństwa obywatelskiego.