EPALE - Electronic Platform for Adult Learning in Europe

«Απόλαυσα πραγματικά τα σεμινάρια Τετραδιάστατο Μοντέλο, SOAR και Ανοιχτός Χώρος Πρόκειται για στοιχεία που μπορώ να εφαρμόσω άμεσα στη δουλειά μου» (συμμετέχων του σεμιναρίου Εκτιμητική Ηγεσία)

Στο Ιστολόγιο με ημερομηνία 10 Μαρτίου 2020, παρουσίασα μια επισκόπηση του χρηματοδοτούμενου από το Erasmus Plus προγράμματος ΚΑ1, του έργου Sankofa Intergenerational Learning Hub, που έχει πλέον ολοκληρωθεί. Κατά τους 17 μήνες που διήρκεσε το έργο, έλαβαν μέρος 110 συμμετέχοντες από 47 οργανώσεις από όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Το πρόγραμμα περιλάμβανε τα εξής:

• 4 σεμινάρια διάρκειας 6 ημερών στην Αθήνα, Ελλάδα:
  • Appreciative Leadership (Εκτιμητική Ηγεσία)
  • The Art of Hosting (Η Τέχνη της Φιλοξενίας)
  • Action Learning (Πραξιακή Μάθηση)
  • Systematic Constellation and Systems Thinking (Συστημικές Αναπαραστάσεις και Συστημική Σκέψη)
• 1 σεμινάριο διάρκειας 6 ημερών στο Άμστερνταμ, Ολλανδία:
  • Black Europe (Μαύροι Ευρωπαίοι)

Αξιολόγηση Αντίκτυπου

Θέλαμε πραγματικά να αναλύσουμε σε βάθος τον μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο αντίκτυπο που είχαν τα σεμινάρια στους συμμετέχοντες και γι' αυτό ενσωματώσαμε στη διαδικασία αξιολόγησης του αντίκτυπου δύο προσεγγίσεις που θα μας βοηθούσαν να τον υπολογίσουμε. Η πρώτη προσέγγιση ήταν να γράψουν οι συμμετέχοντες κάθε σεμιναρίου ένα ιστολόγιο ή να δημιουργήσουν ένα Vlog για την εμπειρία τους μετά το πρόγραμμα. Η δεύτερη προσέγγιση ήταν ένα συγχρονικό δείγμα με δομημένες συνεντεύξεις, τρεις έως έξι μήνες μετά το τέλος του σεμιναρίου. Αυτό το ιστολόγιο παρουσιάζει τις σκέψεις μίας από τους συμμετέχοντες σε σχέση με το πρώτο σεμινάριο: Σεμινάριο για την Εκτιμητική Ηγεσία. [1]

Από τα ιστολόγια και τις συνεντεύξεις διαπιστώσαμε ότι η εκπαίδευση ενηλίκων μέσω άτυπων διαδικασιών μάθησης παρέχει ευκαιρίες για μάθηση σε επίπεδα που δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν με βάση τους στόχους και το περιεχόμενο του σεμιναρίου. Παρότι αποτελεί κοινό τόπο η «αξιολόγηση» (ή ο έλεγχος) πτυχών συγκεκριμένου περιεχομένου του σεμιναρίου (δηλ. της αφομοίωσης ορισμένων γνώσεων ή διαδικασιών), δεν είναι σύνηθες να γίνεται «αξιολόγηση του αντίκτυπου» ή του αντίκτυπου που είχε το σεμινάριο με άλλους τρόπους, πέρα από την απλή μέτρηση της αφομοίωσης και της μετάδοσης ορισμένων γνώσεων και εννοιών. Τα ιστολόγια και οι συνεντεύξεις κάνουν λόγο για μάθηση που έχει κάποιο νόημα για το άτομο, συχνά σε επίπεδα που θα μπορούσαν να επισπεύσουν άλλου είδους μάθηση και, για όσους ασχολούνται με την κοινωνική δράση, οξύνει τρόπους κατανόησης που μπορούν να διευκολύνουν τη δράση.

Το σεμινάριο για την Εκτιμητική Ηγεσία

Η παραδοσιακή ηγεσία έχει, γενικά, την τάση να εστιάζει στα προβλήματα. Η Εκτιμητική Ηγεσία, από την άλλη, εστιάζει στις προοπτικές, σε μια προσπάθεια βελτίωσης των οργανισμών (και των ατόμων) εντοπίζοντας τα στοιχεία που λειτουργούν σωστά. Το σεμινάριο επιδίωξε να αναδείξει τα καλύτερα στοιχεία των ατόμων που εμπλέκονταν σε ένα σύστημα ή σε μια κατάσταση. Στους συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν εργαλεία και υποστηρικτικές έννοιες που έδιναν τροφή για σκέψη και ενθάρρυναν την εφαρμογή αυτών των εργαλείων σε πραγματικές περιπτώσεις από τις καθημερινές εμπειρίες των συμμετεχόντων στην εργασία τους.

Αυτό που έμαθα για την καθοδήγηση κατά τη διάρκεια της Κατάρτισης Sankofa σε θέματα ηγεσίας, της Laurentine Amaliza

Στο πλαίσιο του Sankofa Intergenerational Learning Hub, παρακολούθησα το σεμινάριο Κατάρτισης σε θέματα Εκτιμητικής Ηγεσίας που έγινε στην Αθήνα, με ανοιχτόμυαλη σκέψη και δεκτικότητα. Επειδή δεν ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχα σε σεμινάριο της Ubele, ήξερα τι να περιμένω από την οργάνωση και ήμουν σίγουρη ότι θα μάθαινα πολλά, ότι θα βρισκόμουν σε μια ομάδα ανθρώπων με παρόμοιο τρόπο σκέψης και θα απολάμβανα ουσιαστικές, εκ βαθέων συζητήσεις. Καθ' όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, μία λέξη είχα συνέχεια στο μυαλό μου: «καθοδήγηση».

Στη διάρκεια των ανεπίσημων ευκαιριών που προέκυψαν κατά τις 6 ημέρες του σεμιναρίου, επιδίωξα να βρω ποιος από τους συμμετέχοντες είχε υπάρξει ή ήταν καθοδηγητής ή/και καθοδηγούμενος. Ρωτούσα τους συναδέλφους, περιμένοντας να μου πουν ότι είχαν υπάρξει είτε καθοδηγητές είτε καθοδηγούμενοι και ότι αυτό ήταν για εκείνους το εφαλτήριο ώστε να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και αφοσίωση και να γίνουν τα επιτυχημένα άτομα που έβλεπα.

Οι απαντήσεις τους με εξέπληξαν. Αντίθετα με ό,τι νόμιζα, η καθοδήγηση δεν είχε αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της επιτυχημένης πορείας τους και, στις περιπτώσεις που είχε αποτελέσει, δεν ήταν πάντα θετική ή αποτελεσματική. Από τις συζητήσεις προέκυψαν τα εξής τρία κύρια μηνύματα:

1. Η καθοδήγηση μπορεί να είναι επίσημη ή ανεπίσημη, αλλά, ανεξαρτήτως μορφής, φρόντισε ο καθοδηγητής σου να είναι κάποιος που μπορεί να κατανοήσει τα προβλήματα και την οπτική σου.
2. Επίλεξε τον καθοδηγητή σου θέτοντας τις σωστές ερωτήσεις: «πώς μπορεί να σε βοηθήσει να επιτύχεις τον στόχο σου;» Η συμπάθεια ή ο θαυμασμός απέναντι σε κάποιον δεν είναι ικανός λόγος για να τον επιλέξεις ως καθοδηγητή.
3. Εάν δεν είναι ο κατάλληλος, απλώς αποχώρησε! Μη χάνεις χρόνο.  Εάν δεν σου ταιριάζει, δεν χρειάζεται να αισθάνεσαι υποχρεωμένος να συνεχίσεις.

Μετά από λίγες μέρες που βρέθηκα ανάμεσα σε εξαιρετικά αποφασισμένους, σεμνούς, παθιασμένους και ανοιχτόμυαλους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, συνειδητοποίησα ότι αυτό που πραγματικά είχε απήχηση σε μένα –και μου φαινόταν τόσο πρωτόγνωρο– ήταν η αίσθηση της Κοινότητας. Το γεγονός ότι όσο διαφορετική και ανεπαρκής κι αν αισθανόμουν κάποιες φορές, ήξερα πως η θέση μου θα είναι πάντα εκεί, επειδή ήμουν παρούσα. Συμμετείχα για να συνεισφέρω στην κοινωνία όπως όλοι κι αυτό ήταν αρκετό.

Όταν το συνειδητοποίησα αυτό, μπόρεσα να γίνω πιο ανοιχτή για να αποκομίσω τα διδάγματα από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες. Ήμουν σε θέση να προσλαμβάνω γνώσεις από τον νεότερο μέχρι τον μεγαλύτερο σε ηλικία που συμμετείχε στο σεμινάριο. Τη στιγμή που γράφω, εξακολουθώ να επεξεργάζομαι κάποιες γνώσεις, αλλά αυτό που μου έχει μείνει ακόμη και τώρα (έναν μήνα μετά το σεμινάριο) είναι ότι οι συνεκπαιδευόμενοί μου μου άφησαν παρακαταθήκη τα ακόλουθα σοφά λόγια:

Μη ζητάς την άδεια.

Απλώς κάντο!

Να είσαι ο εαυτός σου, χωρίς να απολογείσαι.

Ανεξάρτητα από το ποιος είσαι, έχεις κάτι να συνεισφέρεις.

Είμαι πολύ ευγνώμων που έλαβα μέρος σε αυτήν την καταπληκτική ομάδα και ανυπομονώ να δω τα σπουδαία έργα που θα προκύψουν από την κατάρτιση αυτή.