De medewerkers van EPALE zijn regelmatig op zoek naar interessant nieuws op het gebied van leren voor volwassenen. Dit nieuws delen we graag via onze website. Zo willen we graag het blog van Huub Dekkers, algemeen directeur CINOP, over duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt van morgen met jullie delen.

In diverse recent verschenen rapporten wordt gesproken over de verantwoordelijkheid die we samen, als maatschappij, moeten nemen om mensen te beschermen tegen en/of klaar te maken voor de nieuwe arbeidsmarkt. In onze betrokkenheid bij opleidingsinstellingen en brancheorganisaties lopen we dagelijks tegen dit vraagstuk aan en sparren met alle betrokkenen over risico’s en vooral oplossingsrichtingen. Er moet in elk geval iets gebeuren binnen drie sectoren: de overheid, de private sector en het onderwijs. En wat betekent dat voor onze eigen organisatie?

Sociale kloof

De afgelopen weken zijn enkele interessante rapporten[1] verschenen die ingaan op de gevolgen van de veranderende arbeidsmarkt. Belangrijke trends: door technologie en robotiseren verdwijnen veel banen of veranderen ze (radicaal), maar men verwacht ook dat er voldoende nieuwe banen ontstaan. De grote uitdaging is om mensen voor te bereiden op deze nieuwe banen door hen te helpen aan de juiste kennis en vaardigheden. Daarbij komt dat de periode waarbinnen deze transitie moet worden gemaakt, zal worden gekenmerkt door veel sociale onzekerheid. Er zullen mensen buiten de boot vallen en anderen zullen meer tijd nodig hebben om te veranderen. Ondertussen zal de sociale kloof tussen hen en de mensen die al wel over de juiste capaciteiten beschikken en deze weten in te zetten op de markt, alleen maar toenemen.

Overheid: ingrijpende hervormingen

Overheden zullen moeten nadenken over nieuwe vormen van sociale zekerheid. De fluctuaties op de arbeidsmarkt en de groeiende onzekerheid vragen om nieuwe vormen van bescherming van mensen. Dit is belangrijk gezien de toenemende polarisatie die onze samenleving vandaag de dag typeert. Omdat ons werk voor een belangrijk gedeelte onze identiteit bepaalt, heeft het radicaal veranderen en/of verdwijnen van dit werk enorm veel invloed op de existentiële dispositie van de mens. Samen met de groeiende sociale kloof zal dit leiden tot onvrede. Wanneer de politiek deze gevoelens en problemen niet goed adresseert, kan dit uitmonden in grote politieke onrust en populisme. Het World Economic Forum geeft een aantal suggesties om dit te voorkomen. Ten eerste een belastinghervorming waarbij de welvaart beter verdeeld wordt, bijvoorbeeld door de belasting op arbeid te verlagen en die op bezit te verhogen. Een andere mogelijkheid is (een vorm van) een basisinkomen. Dit zijn echter suggesties die nog hevig ter discussie staan. Vast staat dat overheden in ieder geval wel moeten nadenken over passende maatregelen en in actie moeten komen.

Private sector: mensen continu ontwikkelen

Bedrijven worden steeds meer verantwoordelijk gehouden voor de permanente ontwikkeling van de mensen die er werken. Niet alleen om te zorgen dat bedrijven blijven beschikken over de vaardigheden en kennis die nodig is om succesvol te blijven. Talent is immers schaars en zal steeds moeilijker te vinden en te behouden zijn; door de eigen mensen te ontwikkelen kan dit risico voor een belangrijk gedeelte worden opgevangen.

De sterk veranderende arbeidsmarkt vraagt bedrijven nu ook om verantwoordelijkheid te nemen om hun mensen relevant te houden voor de brede arbeidsmarkt. Wanneer een medewerker het bedrijf al dan niet vrijwillig gaat verlaten, is het enorm belangrijk dat hij of zij gemakkelijk weer ergens anders aan de slag kan omdat hij of zij zich heeft mee ontwikkeld met de eisen van de arbeidsmarkt. De investering is op basis van welbegrepen eigenbelang. Je leidt mensen op om potentieel ergens anders aan de slag te kunnen,  maar anderen doen dit ook voor jou. Er wordt dus gevraagd aan de private sector om maatschappelijke waarde te gaan creëren in de vorm van (investeren in) een Leven Lang Ontwikkelen met als doel duurzame inzetbaarheid van mensen.

Ingrijpende flexibilisering in het onderwijs

Het is aan het onderwijs om een Leven Lang Ontwikkelen te faciliteren. Daarvoor moet een ingrijpende flexibiliseringsslag worden gemaakt. Alleen door middel van studentgericht- en op maat verzorgd onderwijs kan worden voldaan aan de vraag om werkende mensen up-to-date te houden. Mensen die onderwijs willen volgen op een manier die bij hen past, op een plek en tijd die ze zelf kunnen bepalen. Daarbij komt dat er zwaar moet worden ingezet op de verbinding tussen bedrijven en het onderwijs om zo te kunnen anticiperen op wat nodig is.

En wij ? CINOP en duurzame inzetbaarheid

De pleidooien die vragen om verantwoordelijkheid nemen, wekken vanzelfsprekend de vraag op wat onze eigen organisatie op dit gebied al doet. Bij CINOP werken professionals, die ook nog eens gespecialiseerd zijn in alle vormen van leren; we zijn van nature gericht op ontwikkeling. De meeste mensen leren continu tijdens de uitvoering van hun dagelijkse werkzaamheden om te zorgen dat ze over de laatste kennis en inzichten beschikken voor onze klanten.

Met de invoering van zelforganiserende teams binnen CINOP, een klein jaar geleden, krijgen mensen steeds meer zelf de regie over hun eigen werkzaamheden en dus ook over hun ontwikkeling. We spreken persoonlijke ontwikkeldoelstellingen af en leggen ze vast om de ontwikkelwensen van alle medewerkers zo goed mogelijk te ondersteunen. Uiteindelijk is het ideaal dat de teams zelf overleggen hoe mensen willen groeien en dat ze ook zelf zorgdragen voor de ondersteuning en monitoring daarvan. Dat gaan we stap voor stap doen; er verandert zeer veel tegelijk en we zoeken nog naar manieren waarop deze dynamiek optimaal kan worden uitgevoerd. En wat is de rol van de teamcoördinatoren daarin? Dat is lastig; het is nadrukkelijk geen klassieke managementrol, dat is nu precies wat we niet willen. Het is een zoektocht die scherp op de radar staat, maar die vorm moet krijgen vanuit al onze CINOP-collega’s zelf. Ik ben ervan overtuigd dat, wanneer de teams gewend zijn aan de nieuwe manieren van denken en werken, er een vanzelfsprekende vorm zal worden gevonden waarbij duurzame inzetbaarheid ook bij CINOP als een rode draad door de organisatie loopt. Tot die tijd hanteren we een hybride vorm waar we als directie blijven inspireren en faciliteren, en waarbij we de medewerker zoveel mogelijk zelf aan het roer laten bij zijn of haar ontwikkeling.

[1] O.a. World Bank: World Development Report 2019: The Changing Nature of Work; The Guardian, Oct 13 Rise of robots ‘could see workers enjoy four-day weeks’; www.qz.com Companies should help you retrain when you’re automated out of a job (okt 10)