Inleiding

Op www.oefenen.nl is in de reeks Leren in de educatie, Lesgeven, begeleiden en faciliteren een nieuw artikel verschenen van Nadja Jungmann over het gevolg van geldzorgen en schuldenproblematiek en hoe de volwasseneneducatie een bijdrage kan leveren aan het vergroten van de financiële redzaamheid van volwassenen. Nadja Jungmann is o.a. lector schulden en incasso bij de Hogeschool Utrecht. Ze trainde veel schuldhulpverleners en andere betrokkenen en voerde een groot aantal onderzoeken uit die onder meer bijdroegen aan wetswijzigingen om de aanpak van schuldenproblematiek te verbeteren.

De reeks Leren in de educatie is een herziening van het in 2009 verschenen Handboek NT1. Voor docenten en opleiders. Deze herziening gaat niet meer uit van een papieren versie, maar bestaat uit een reeks artikelen die vrij te downloaden zijn. De artikelen zijn te vinden op www.oefenen.nl. Op EPALE verschijnen steeds samenvattingen van de artikelen. 

De artikelen betreffen het leren van Nederlandssprekende volwassenen die hun basisvaardigheden willen bijspijkeren of uitbreiden in formeel en non-formeel onderwijs. Het gaat hierbij om taal, rekenen, digitale vaardigheden, vaardigheden die je ook nodig hebt als het gaat om omgaan met gezondheid, opvoeding, werk, leren, rondkomen met je geld.

De artikelen zijn bedoeld voor verschillende groepen gebruikers: docenten, (vrijwillige) begeleiders, uitvoerenden met specifieke taken (denk aan werving en PR), opleiders, managers, netwerkpartners, beleidsmakers en subsidiegevers (denk aan gemeenteambtenaren), sponsoren en opdrachtgevers. 

In totaal verschijnen zeker 20 artikelen. Dat is mogelijk met middelen van het Steunpunt Basisvaardigheden ve, Fonds 1818, de Kaderregeling subsidies OCW, SZW en VWS, Stichting Dioraphte, EPALE NL en Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl.

Geldzorgen en educatie. Leren, signaleren, bespreken en verwijzen

Het aantal mensen in Nederland met geldzorgen is groot. Geldzorgen is een ruim begrip en kan variëren van lichte geldzorgen tot zware schuldenproblematiek. Het probleem schulden treft mensen die weinig financieel redzaam zijn, maar ook mensen met een grote financiële redzaamheid. Nadja Jungmann legt in dit artikel allereerst uit wat onder financiële redzaamheid wordt verstaan en over welke competenties iemand moet beschikken om financieel redzaam te worden. Ze gebruikt daarbij de vier competenties die worden onderscheiden door het NIBUD: voldoende inkomsten verwerven, geldzaken organiseren, verantwoord besteden en voorbereid zijn op (on)voorziene gebeurtenissen. Duidelijk is dat het beheersen van taal-, reken-, en digitale vaardigheden daarvoor van groot belang zijn. De groep die daar problemen mee heeft is oververtegenwoordigd als het gaat om schuldenproblematiek.

In het tweede deel van het artikel besteedt Jungmann aandacht aan de vraag waarom en hoe de volwasseneneducatie hierbij volwassenen kan ondersteunen. Educatie kan kennis overdragen, vaardigheden aanleren en volwassenen activeren om dit ook in de praktijk te brengen. Ze geeft daarbij een aantal tips voor docenten en begeleiders, zoals het bespreken van een brief van een incassobureau (taalvaardigheid), het vergelijken van twee offertes (rekenvaardigheid) en het aanvragen van toeslagen (digitale vaardigheden).

Voordat je in de volwasseneneducatie met deze vaardigheden aan de slag kan, moet je eerst kunnen signaleren of deelnemers mogelijk geldzorgen of schulden hebben. Dat doe je, zo geeft Jungmann aan, door te screenen en te luisteren. Vervolgens moet je het bespreekbaar maken en mensen doorverwijzen. Dat is niet eenvoudig. Door gevoelens van schaamte moet het bespreken van mogelijke problematiek verantwoord gebeuren. Het artikel geeft hiervoor een groot aantal tips. Daarnaast moet je kennis hebben hoe je deelnemers vervolgens kunt doorverwijzen, want de volwasseneneducatie kan deelnemers ondersteunen maar niet het probleem oplossen.

Wat educatie wel kan doen wordt mooi geïllustreerd aan de hand van een citaat van een cursist: Natuurlijk kom ik door de taalcursus alleen niet van mijn schulden af. Maar de lessen geven mij positieve energie en zorgen ervoor dat ik zelfverzekerder ben, voor mezelf durf op te komen en een beter gevoel over mezelf heb. En dat is belangrijk, want juist als je in de schulden zit heb je het gevoel dat je faalt.

Een interessant en informatief artikel met veel praktische tips.

Het volledige artikel Geldzorgen en educatie. Leren, signaleren, bespreken en verwijzen.

Dit bericht hoort bij het dossier Leren in de eduatie