ok. 11 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

Rozmawiając ostatnio ze znajomą trenerką doszliśmy do wniosku, że nigdy jeszcze nie dało się odczuć tak mocno VUCA w branży szkoleniowej. Kilka dni po tej rozmowie stanęliśmy przed decyzją dotyczącą odwołania dwóch międzynarodowych konferencji szkoleniowych z powodu coraz większego ryzyka epidemiologicznego. Alternatywą do odwołania byłoby przeniesienie całej konferencji – kilkudziesięciu szkoleń - do strefy online. Przedsięwzięcie, jakiego do tej pory się nie podejmowaliśmy.

Wybraliśmy tę drugą opcję, traktując to wyzwanie jako szansę, a całą wiarę w sukces opierając na kilkuletnim doświadczeniu w organizacji warsztatów online w Trainers’ Forum. Dziś podzielę się z Wami tym, co przygotowuję w ramach wdrożenia tej zmiany dla naszych trenerów.

Podstawy facylitacji online  

Nie lubię spotkań online, na których do głosu do chodzi ten, kto głośniej krzyknie i nie przestanie gadać, gdy przypadkowo zacznie równocześnie z kimś innym. Nie lubię, jak mówią tylko najbardziej uparci. Mimo, że nie lubię, regularnie na takie spotkania trafiam.

Prowadzenie zrównoważonych dyskusji online jest tak naprawdę dużo łatwiejsze niż prowadzenie jej na żywo. Wystarczy tylko ustalić kilka zasad na początek. Jak prowadzić szkolenia?Ja na moich, na których jest 5+ osób wprowadzam zasadę zgłaszania wypowiedzi w czacie. Wpisując odpowiedni znak możemy zakomunikować, że mamy coś do powiedzenia, a prowadzący decyduje wówczas o kolejności odpowiedzi według priorytetów. Znaki, których ja używam, przedstawione w kolejności od najbardziej pilnych do najmniej pilnych znajdziesz poniżej.

t - mam uwagę techniczną (np. nie działa mi kamera)

@imię - chcę odnieść się do wypowiedzi konkretnej osoby.

2 - chcę odnieść się do prowadzonej dyskusji

1 - chcę zabrać głos wyrażając nową myśl

b - kciuk w górę, zgadzam się

p - kciuk w dół, nie zgadzam się

Niektóre aplikacje mają też funkcjonalności, które mają w tym pomagać, ale jak na razie najlepiej mi się pracuje w czacie – jest najłatwiejszy do wdrożenia u osób, które nie znają danej aplikacji.

Kolaboracja online   

Poniżej zebrałem kilka pomysłów na interaktywne aktywności w trakcie szkolenia online. To tylko lista na dobry początek, żeby Ci pokazać, że się da! Zachęcam do eksplorowania tego tematu, często jest to też fascynująca przygoda dla odbiorców, a możliwości mamy chyba już więcej niż w sali szkoleniowej.  

Brainstorming w czacie

Bardzo prosta aktywność polegająca na tym, że równolegle wszyscy uczestnicy wpisują w czacie odpowiedzi na pytanie prowadzące. Mogą wysyłać je natychmiast jak je wpiszą, lub na znak prowadzącego, żeby inni nie sugerowali się ich odpowiedziami. Stosuję czasem tę metodę w ramach zapoznania się na początku czekając na pozostałych uczestników szkolenia – np. „Z jakiego jesteś miasta?” "Co ciekawego Ci się dziś przytrafiło?", "Jakie trzy czasowniki są Ci najbliższe?"

Dyskotekowa kula

Wielu prowadzących warsztaty online ma problem z określeniem kolejności wypowiedzi, gdy mają się wypowiedzieć wszyscy. Można wyznaczać ludzi wskazując kolejno palcem na liście uczestników, ale o wiele lepiej sprawdza mi się, gdy to uczestnicy wyznaczają kolejną osobę. Muszą wtedy być uważni przez całe ćwiczenie, żeby wiedzieć kto już się wypowiadał, a kto jeszcze nie. Podają sobie wówczas wirtualną, dyskotekową kulę, lub jakikolwiek inny wirtualny przedmiot :))

Pokoje tematyczne

Trudno mi dziś wyobrazić sobie szkolenie online korzystając z narzędzia, które nie pozwalałoby na rozbijanie uczestników na mniejsze, równoległe grupy. Bardzo często korzystam z tej technologii i sprawdza się świetnie. Możemy w kilka sekund podzielić uczestników na pary, trójki, 2 grupy, 5 grup – dowolnie, według projektu naszego ćwiczenia. Każda z grup może mieć to samo do przedyskutowania, lub coś zupełnie innego, uzupełniającego się nawzajem. Wiem, że tę technologię wspiera Zoom, bo z niego korzystam, ale widziałem też, że można takie pokoje tworzyć w Adobe Connect i WebEx.

Flipcharty wirtualne

Slajdy umożliwiające kolaborację online (np. Google Slides) służą mi za flipcharty w czasie szkolenia online. Wpisuję na nich pomysły uczestników, odkrywam kolejne porcje wiedzy, gdy o niej mówię, czy projektuję dedykowane dla uczestników szablony, które uzupełniają w ramach ćwiczenia w grupach (np. slajd z dwoma kolumnami: plusy i minusy dawania przykładów opisowych zamiast screenów w tekstach dotyczących narzędzi na EPALE).

Wiele urządzeń na raz

Mentimeter, czy Kahoot pozwalają na dodatkowe zaangażowanie uczestników przez wykorzystanie telefonów do interakcji. Pierwsze pozwala na generowanie pomysłów, szybkie ankiety i głosowania naśladujące techniki dramy (np. w skali 1-5 na ile autokratyczny model przywództwa jest potrzebny w Twojej organizacji?), a drugie – na quizzy, które utrwalają wiedzę, lub weryfikują szybko różnice w podejściach do niektórych kwestii w grupie.

Wszyscy w jednym miejscu

Dużym wyzwaniem, z którym mierzymy się w przeniesieniu całej konferencji do strefy online jest utrata możliwości networkingu i poczucia przynależności do jakiegoś większego wydarzenia. Szukając rozwiązania tego problemu natrafiliśmy na aplikację Mighty Networks, która zdobywa pozytywne opinie właśnie w tym zakresie. Trudno mi ją jeszcze polecić, ale wydaje mi się całkiem obiecująca. Wydarzenie na Facebooku, czy zamknięte grupy przestały już spełniać tę rolę – zbyt dużo osób już z nich nie korzysta, żeby były narzędziem inkluzywnym.

Post-ity online

Generowanie pomysłów, czy zbieranie inspiracji można zrobić prosto – w dokumentach Google, czy w czacie, ale fajnie, jak czasem wygląda to też ładnie. Tu z pomocą przyjdzie nam miro.com, albo padlet.com. Innym narzędziem do wizualnej prezentacji pomysłów są mapy myśli, które również możemy pięknie tworzyć np. z pomocą mindmeister.

Social media

Dzięki temu, że jesteśmy w sieci i jesteśmy ze sobą mocno połączeni, możemy zaangażować nasze społeczności w gromadzenie wiedzy. Każdy z uczestników może w trakcie szkolenia umieścić na swojej tablicy pytanie o opinie, lub ankietę, które w późniejszym etapie zbierzemy w ramach warsztatu. Sprawdza mi się świetnie np. w trakcie warsztatów z walidacji pomysłów biznesowych.

Dom jako sala szkoleniowa

Nie wszystko, co robimy w trakcie szkolenia online musi dziać się online. Uczestnicy mogą narysować coś na kartkach i pokazać do kamery, lub znaleźć w domu przedmiot, który najmocniej kojarzy im się np. ze sprzedażą. Różnorodność aktywności w czasie szkolenia jest u mnie podstawą utrzymania zaangażowania nawet przez 8-godzinny warsztat online. To możliwe!

Wiele, wiele narzędzi

Wpisując w Google „online collaboration tools” znajdziemy bez liku pomysłów i inspiracji jak prowadzić szkolenia. Każde narzędzie to dziesiątki aktywności, które możemy z jego pomocą stworzyć. Tu na przykład jest lista 20 darmowych narzędzi szkoleniowych do wykorzystania w edukacji. To daje setki pomysłów na interaktywne aktywności! 

Błędy do uniknięcia

Kamerki

Uwagę uczestników w szkoleniach online tracimy niezwykle szybko. Z tego względu musi być dużo bardziej angażujące, a wszelkie ryzyka związane z ich rozproszeniem powinny być zminimalizowane. Warto, żeby każdy miał włączoną kamerkę, żeby zwiększyć nieco poziom interakcji z innymi. Łatwiej też w ten sposób zrozumieć co druga osoba mówi. Dobrze też, gdy wyłączą wszystkie aplikacje, które wysyłają im powiadomienia.

Uczestnictwo w podróży

Zdarzało mi się, że uczestnicy włączali się w rozmowę z telefonów w czasie podróży. To nigdy dobrze się nie kończy -  gubią się zasięgi, hałas przeszkadza w skupieniu, a pani kasjerka zadaje dużo pytań w sytuacji, w której pytania zadaje też prowadzący. Pewnego razu mój uczestnik był na szkoleniu na zakupach – nic nie wyniósł ze szkolenia, tylko utrudniał uczestnictwo innym.

Słaby Internet

Podobnie jak w przypadku uczestnictwa w podróży, warto uprzedzić uczestników, żeby udali się na szkolenie do miejsca, w którym działa szybki Internet, jeśli nie mają wystarczająco stabilnego łącza w domu. Niech traktują to jak normalne szkolenie i skorzystają z możliwości, jakie dają np. miejskie biblioteki.

Onboarding

Każde narzędzie, które będziemy wdrażać w trakcie szkolenia wymaga wprowadzenia uczestników krok po kroku. Z tego względu na jednym szkoleniu nie ma co pakować zbyt dużo technologii. Przygotowując szkolenie przygotuj też dobrze instrukcję korzystania z danego narzędzia, żeby zminimalizować ryzyko problemów technicznych. Szczególnie, gdy narzędzie jest anglojęzyczne.

Słaby sprzęt

Z mojego doświadczenia - mikrofon wbudowany w komputerze sprawdza się raczej kiepsko przy szkoleniach online. O ile uczestnicy mogą sobie pozwolić na gorszej jakości dźwięk, prowadzący powinien mieć go wysokiej jakości. To bardzo mocno wpływa na jakość szkolenia, a jest inwestycją, która powinna zwrócić się po pierwszym warsztacie.

Case Study 1 – Open Space Technology

Zachęcam Was do dzielenia się Waszymi pomysłami i trudnościami związanymi z prowadzeniem interaktywnych warsztatów online w komentarzach. Jeśli uzbieram ich 10 – podzielę się z Wami studium przypadku – jak przenieśliśmy dyskusję w formule Open Space Technology do strefy online z bardzo dobrymi rezultatami.

Case Study 2 – Online Training Festival

Jeśli chcecie zobaczyć jak nam pójdzie transformacja konferencji szkoleniowej do strefy online – zapraszam do śledzenia wydarzenia, które jeszcze nie zmieniło swojej nazwy (bo oficjalnie nie ogłosiliśmy tej zmiany), a które wkrótce będzie ciekawym eksperymentem zakrojonym na skalę całej Europy. Mam nadzieję, że eksperymentem zakończonym pomyślnie!

Radosław Czahajda – trener, naukowiec, aktywista. Koordynator europejskiej społeczności Trainers' Forum, współfundator inkubatora innowacji społecznych Impossible. Przeprowadził ponad 1500 godzin warsztatów, szkoleń i wystąpień dla trenerów, korporacji i organizacji pozarządowych w kilkunastu krajach Europy. W działalności naukowej szuka odpowiedzi na to, jak organizować najbardziej skuteczne szkolenia, a w trakcie warsztatów i wystąpień konferencyjnych promuje ważne odkrycia naukowe w obszarach edukacji, zasobów ludzkich, przedsiębiorczości i marketingu. Ambasador EPALE.

Zobacz także:

Naukowy gotowiec na Twoje warsztaty - cz. 1

Co wpływa na zaangażowanie podczas kursów online?

Szkolenia oparte na badaniach - przykłady aktywności

Cztery sprawdzone sposoby rozwoju kreatywności i jeden słaby

Powiedz NIE pracy w zespole