ok. 5 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!

---

Na co na szkoleniach nie mamy wpływu?

Gdybym powiedział Ci, że istnieją rzeczy, które aż w 49% przewidują zadowolenie z Twojego szkolenia bez względu na to jak Ci pójdzie… jaka byłaby Twoja reakcja? Mogę zgadywać tylko na podstawie reakcji trenerów, którym jako pierwszym przedstawiliśmy wyniki naszych badań:

- Trener powinien brać je pod uwagę. Są jak najbardziej pod naszą kontrolą!

- 49%... trochę brzmi jak statystyki Mehrabiana…

- Czyli jak mi się poszczęści, to moje najgorsze szkolenie może być lepsze od mojego najlepszego szkolenia?

Co to znaczy, że nie mamy ich pod kontrolą?

To, o czym za chwilę przeczytasz, może budzić trochę wątpliwości, więc śpieszę z wyjaśnieniami. Mieliśmy sporo szczęścia z naszą próbą badawczą. Ponad 100 trenerów z różnych organizacji, kultur, narodowości. Ponad 500 uczestników badania z ponad 70 narodowości, różnych profesji, z różnym bagażem doświadczenia zawodowego.

Każdy z tych trenerów, każdy z tych uczestników wnosił do szkoleń, które badaliśmy, coś nowego, ale właśnie dzięki tej różnorodności mogliśmy w badaniu wyłonić czynniki wspólne, niezależne od tego, co robi dany trener. Nasze pytania wybraliśmy na podstawie analizy literatury naukowej. Nie chcieliśmy poznać odpowiedzi na to „co jeszcze wpływa na efektywność szkoleń”, tylko „w jakim stopniu znane czynniki mają znaczenie”. Z 29 analizowanych przez nas czynników w finalnym modelu zostało 16.

Czynniki, o których za chwilę przeczytasz, trener może brać pod uwagę i może poprawić swoje szkolenie, gdy tylko je dostrzeże. Niemniej, od tego, czy one się pojawią, czy nie, zależy jak trudne będziemy mieć na szkoleniu zadanie. Nasze najlepsze szkolenie powtórzone w innej grupie może przynieść zupełnie inne rezultaty i dzisiaj wiemy już odrobinę więcej o tym, dlaczego tak się dzieje.

Jakie czynniki wpływają na efekty szkolenia?

49% wariancji w naszym badaniu określiły następujące czynniki: motywacja do udziału w szkoleniu, jasność celu dydaktycznego na szkoleniu, otwartość na proces uczenia się i poziom koncentracji na początku szkolenia.

Motywacja do udziału w szkoleniu

Czasem idziemy na szkolenie z ciekawości. Czasem idziemy na nie, bo ktoś nam kazał je zrobić. Czasem mamy poważny problem, w którego rozwiązaniu może nam szkolenie pomóc, a czasem widzimy w nim szansę do dalszego rozwoju w przyszłości. Motywacje do udziału w szkoleniu mogą być różne i warto o nie dbać jeszcze przed szkoleniem.

Jasność celu

Drugim wyodrębnionym przez nas czynnikiem była jasność celu, z jakim uczestnik przychodzi na szkolenie. Motywacja wiąże się bardziej z samym nastawieniem, podczas gdy ten obszar ma więcej wspólnego z pragmatycznymi rezultatami szkolenia. Mogę przyjść na nie, żeby poznać trochę ludzi, mogę przyjść, żeby podpatrzeć techniki prowadzenia szkoleń innego trenera, mogę przyjść, żeby poznać nowe narzędzie szkoleniowe, albo, żeby znaleźć odpowiedź na nurtujące mnie pytanie. Cel szkoleniowy jest lampką uwagi, która pozwala uczestnikowi zaangażować się w pełni w moment, w którym ten cel jest realizowany.

Otwartość na proces uczenia się

Trzeci czynnik wiąże się z cechami naszych uczestników wpływających na proces uczenia się:

• Będącej częścią Wielkiej Piątki otwartością na doświadczenie[1],

• Spopularyzowanym przez Carol Dweck nastawieniem na rozwój[2]

• Najmniej znanym, lecz niemniej ważnym poczuciem własnej skuteczności[3].

Z różnych przyczyn nasi uczestnicy są bardziej, lub mniej otwarci na uczenie się, bez względu na temat. Nad każdą z tych przyczyn można pracować, o czym można przeczytać w cytowanych artykułach, ale w danym punkcie wszechświata, jakim jest nasze szkolenie, spotykamy się z określoną konstelacją ludzi, których otwartość będzie miała znaczenie w naszych efektach.

Koncentracja na początku szkolenia

To, jak będziemy prowadzić szkolenie, ma ogromne znaczenie przy utrzymaniu uwagi, szczególnie w środowisku online. Równie ważna jest koncentracja na początku szkolenia. Jeśli uczestnicy wchodzą na szkolenie w biegu, dokańczając inne zadanie, czy po prostu będąc znużeni po całym dniu pracy (co zabawne – swoje zmęczenie uczestnicy przypisywali zarówno wieczorowej, jak i porannej porze szkoleń), będzie nam trudniej o tę koncentrację zadbać. Możemy pomóc uczestnikom stworzyć optymalne warunki do uczestnictwa, jednak w dużej mierze leży to po ich stronie.

Mało? To nie wszystko!

Mimo obszernego kwestionariusza, w naszym badaniu nie udało nam się zbadać wszystkich ważnych czynników, które mogą wpływać na efektywność szkoleń, które pojawiły się w literaturze wcześniej. Wiele z nich wymieniali sami uczestnicy w części pisemnej naszych ankiet. Najważniejsze z nich to: inni uczestnicy i interakcje z nimi[4], zdolności techniczne[5], poziom ekstrawertyzmu[6], poziom neurotyczności[7], wsparcie i utrudnienia w otoczeniu[8], nastrój wywołany wydarzeniami w życiu osobistym[9].

Jaka jest najważniejsza lekcja z tego badania?

Zdarza mi się czasem myśleć „kurczę, coś słabo to szkolenie poszło, a przecież gdy prowadziłem je wcześniej, to było fenomenalnie”. Myślę, że trudno przez proces autorefleksji po szkoleniu wyłapać przyczyny, ale możemy:

1. Pytać o wymienione w badaniach kwestie naszych uczestników w ankietach i kontrolować statystycznie jakość szkolenia biorąc je pod uwagę (co serdecznie polecam!)

2. Rozwijać swój warsztat pracując nad technikami prowadzenia szkoleń, które pozwolą nam dostosowywać się do różnorodnych warunków, w jakich zaczynamy szkolenie.

3. Czasem sobie odpuścić troszkę, bo nie nad wszystkim mamy kontrolę i nie wszystko zawsze pójdzie tak, jak sobie założyliśmy! :))

Wyszedłby z tego artykułu rozdział książki, gdybym dołożył w nim moje praktyki na to, w jaki sposób możemy wpływać na poszczególne obszary, dlatego zapytam o to Was? Jak Wy staracie się dbać o motywację, otwartość, konkretne cele i koncentrację uczestników na Waszych szkoleniach? Podzielcie się w komentarzach :) 

 

---

Radosław Czahajda - trener, naukowiec, aktywista. Koordynator europejskiej społeczności Trainers' Forum, współfundator inkubatora innowacji społecznych Impossible. Przeprowadził ponad 1500 godzin warsztatów, szkoleń i wystąpień dla trenerów, korporacji i organizacji pozarządowych w kilkunastu krajach Europy. W działalności naukowej szuka odpowiedzi na to, jak organizować najbardziej skuteczne szkolenia, a w trakcie warsztatów i wystąpień konferencyjnych promuje ważne odkrycia naukowe w obszarach edukacji, zasobów ludzkich, przedsiębiorczości i marketingu. Ambasador EPALE.

---

Jesteś trenerem, szkoleniowcem? Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod prowadzenia szkoleń, narzędzi trenerskich i niestandardowych form? Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na temat technik prowadzenia szkoleń, narzędzi szkoleniowych i pracy trenera dostępne na polskim EPALE

Zobacz także:

Interaktywne szkolenie online? To możliwe!

Co wpływa na zaangażowanie podczas kursów online?

Szkolenia oparte na badaniach - przykłady aktywności

[naukowy insight] Jaki powinien być dobry webinar?