Jak wypełnić powszechną lukę kompetencyjną w środowisku pracy? O aktywizacji seniorów
ok. 5 minut czytania - polub, linkuj, komentuj!
„Nic nie może zająć miejsca wytrwałości.
Talent jej nie zastąpi; nic nie zdarza się częściej niż niespełniony człowiek o wielkim talencie.
Geniusz jej nie zastąpi; niewynagrodzony geniusz jest prawie przysłowiowy.
Wykształcenie jej nie zastąpi.
Świat jest pełen wykształconych i opuszczonych.
Wytrwałość i determinacja są jedynie wszechmocne”.
Słowa Ray’a Kroc’a, założyciela jednego z największych globalnych biznesów restauracyjnych, chciałabym postawić na wstępie jako punkt wyjścia do rozważań w kwestii kształtowania wymaganych postaw u młodych stażem pracowników przez tych z wieloletnim doświadczeniem (zatem w oparciu o działania i kontakty międzygeneracyjne).
Działania prowadzone w ten właśnie sposób, ze względu na bezpośredni kontakt pomiędzy tymi właśnie grupami, może okazać się bardzo korzystny dla każdej ze stron. Zagadnienie to z pewnością możemy rozpatrywać jako formę aktywizacji seniorów, potraktowanych tutaj jako źródło nieocenionych doświadczeń i postaw, które mogą być transmitowane, przyczyniając się do rozwoju przedsiębiorstwa.
Photo by TheStandingDesk on Unsplash
Przy tej okazji warto przywołać założenia projektu, realizowanego przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, o tytule „Lokomotywa Zmian”. Jest to moim zdaniem niewątpliwie jedna z ciekawiej poprowadzonych prób aktywizacji seniorów, mających swoje miejsce bezpośrednio w środowisku pracy. Zaangażowano tam grupę wolontariuszek w wieku 55+, o których można powiedzieć, że osiągnęły pewnego rodzaju sukces i zawodowe spełnienie. Wolontariuszek, które w tym konkretnym momencie swojego życia poszukiwały możliwości dalszej samorealizacji, a poprzez dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodszymi, mogły to urzeczywistnić. Ten cykl warsztatów, mający na celu wymianę doświadczeń oraz kształtowanie konkretnych postaw i umiejętności, przyniósł bardzo wiele korzyści pracownikom przedsiębiorstw. Jednocześnie umożliwił seniorom realizowanie ich pasji, zaspokoił potrzebę dzielenia się wiedzą i wreszcie – ich zaktywizował.
Faktem jest, że nie istnieje przedsiębiorstwo wolne od problemów.
Wśród wielu tekstów dostępnych na stronie tematycznej EPALE dotyczącej edukacji seniorów, możemy znaleźć m.in mnóstwo przykładów tego, jak wielkie wyzwania stawia przed nami edukacja międzypokoleniowa.
Monika Wąsowicz w swoim tekście „Międzypokoleniowe uczenie się w miejscu pracy – podstawowe założenia” jako jedne z największych słabości osób młodych wskazała:
Niewielkie doświadczenie (zarówno zawodowe jak i życiowe) lub jego brak, niski poziom wiedzy oraz brak praktycznych umiejętności,
Nieumiejętność pracy w zespole i rozwiązywania lub łagodzenia konfliktów,
Brak poszanowania autorytetu,
Niski poziom cierpliwości i skrupulatności, chaotyczność i brak dokładności w działaniu.
Nie sposób się z tym nie zgodzić, a wszystkie wskazane przejawy z pewnością bywają bardzo problematyczne, jeśli myślimy o realizacji każdej długofalowej strategii rozwoju przedsiębiorstwa.
Jeśli dołożyć do tego fakt, że przedstawiciele młodego pokolenia do niedawna zmieniali pracę średnio co 4 lata, przyszła perspektywa firmy nie rysuje się kolorowo. Częste rotacje pracowników to dla szefa zawsze kłopotliwy i niepewny okres przejściowy, bo przecież każda skuteczna realizacja wizji zawsze na końcu uzależniona jest od właściwego i doświadczonego pracownika. Dlatego też, szczególnie dzisiaj, kluczowe kompetencje, jakie są nad wyraz cenione wśród pracowników, to właśnie wytrwałość i determinacja. Na większości stanowisk to właśnie właściwe zachowania i postawy, świadczące o uporze w dążeniu do celu, nadają kandydatom przewagę konkurencyjną. Często świadczą o tym świadectwa tego, w jaki sposób zachowaliśmy się w przeszłych, pełnych wyzwań sytuacjach.
Rafał Kunaszyk w artykule „Czego dorośli mogą się nauczyć od młodzieży czyli, jak budować więzi edukacyjne na pokolenia”, podjął się ambitnego zadania. W myśl teorii Margareth Mead, odwołał się do tak aktualnego dzisiaj pojęcia kultury prefiguratywnej. Ujęcia, które świetnie przystaje do relacji międzypokoleniowych, oraz kieruje naszą uwagę na fakt, że wiek wcale nie musi być determinantem w określaniu roli pomiędzy uczniem a jego nauczycielem. Jak podaje, młodzież zasadniczo charakteryzuje się większą tolerancją na zmiany oraz dużo łatwiej się do nich adaptuje. W obliczu tego, że nasz świat prawdopodobnie już nigdy nie będzie zmieniał się aż tak bardzo, jak dzisiaj, pozostaje nam to zaakceptować i starać się wciąż podnosić nasze umiejętności (w myśl tego, iż człowiek uczy się całe życie). I wreszcie, trzymając się tego założenia, należy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy w tej sytuacji nasze dotychczasowe osiągnięcia prezentują przez ten cały czas niezmienną wartość?
Czy jesteśmy gotowi na tego typu wyzwanie? Musimy pamiętać, że w większości przypadków dla młodszego pokolenia, ważne jest tzw. „tu i teraz”, więc oceniani jesteśmy za to, co sobą reprezentujemy w momencie naszego kontaktu. Musimy mieć to na uwadze i odpowiednio zmodyfikować nasze podejście, jeśli obie strony docelowo mają skorzystać na tej relacji. W tak postawionej sytuacji, należy również zmodyfikować tracący już na aktualności model „uczeń i mistrz” i zamienić go na ten, który będzie bardziej przystawał do naszych czasów.
W tym kontekście niezwykle inspirujący może okazać się film: „Jiro śni o sushi”, do którego obejrzenia gorąco zachęcam. Jest to dokument o blisko 90-letnim Japończyku, który jest światowej sławy mistrzem sushi. Film ten traktuje między innymi o granicy oddania się swojej profesji, ale i w znakomity sposób ukazuje drogę rozwoju jego uczniów – w myśl archetypu japońskiej tradycji i myśli „poświęć się pracy bez reszty i całe życie doskonal swoje umiejętności”. W filmie ukazana została postawę człowieka, który pomimo tego, że osiągnął w swojej dziedzinie już wszystko, cały czas pozostaje otwarty na ciągły rozwój i podejście, dzięki któremu każde jego następne danie ma być lepsze od poprzedniego.
Reasumując, skuteczna aktywizacja seniorów w kontekście zawodowym, to proces pełen wciąż nowych wyzwań, jednak zalety tego rozwiązania są niebagatelne. Warto obserwować ten proces oraz cieszyć się z każdego postępu w tej kwestii, bowiem rozwiązanie to w dzisiejszych czasach jest nam niezwykle potrzebne.
Interesujesz się edukacją seniorów? Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod prowadzenia szkoleń i niestandardowych form aktywizacji seniorów?
Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE!
dr Nina Woderska – z wykształcenia pedagog, wykładowca na studiach podyplomowych z psychogerontologii na Uniwersytecie Wrocławskim i w Wyższej Szkole Nauk o Zdrowiu, pracownik Centrum Inicjatyw Senioralnych w Poznaniu oraz trener w Stowarzyszeniu Centrum Rozwoju Edukacji Obywatelskiej CREO. Ambasadorka EPALE.
Zobacz także:
Jak wspierać działania wolontariuszy online? 6 rad
