ok. 4 minuty czytania – polub, linkuj, komentuj!

Pierwsza część artykułu dostępna tutaj

Krajowy i Regionalny Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej 

Kierunki rozwoju ekonomii społecznej kształtuje Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej. Do zadań Komitetu należy m.in. przedstawianie opinii o krajowym programie rozwoju ekonomii społecznej, projektach aktów prawnych i innych dokumentów dot. ekonomii społecznej, a także funkcjonowaniu ustawy o ekonomii społecznej. Podobne komitety funkcjonują w każdym województwie i są organem konsultacyjnym, opiniującym, doradczym i inicjatywnym w zakresie rozwoju ekonomii społecznej. Do zadań komitetu należy tworzenie i monitoring programu rozwoju ekonomii społecznej w województwie oraz m.in. współpraca z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w zakresie promocji ekonomii społecznej, inicjowanie i wspieranie współpracy pomiędzy jednostkami sektora publicznego, prywatnego, organizacjami pozarządowymi i ośrodkami badawczymi na rzecz  promocji i rozwoju ekonomii społecznej, współpraca z uczelniami wyższymi oraz biznesem w zakresie ekonomii społecznej. 

Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej 

Program powstał w roku 2014, a zaktualizowany został w 2021. Zakładał, że „ekonomia społeczna i solidarna stanie się istotnym instrumentem aktywnej polityki społecznej, wsparcia rozwoju społecznego oraz lokalnego”. Twórcy wskazali główny cel: „Do roku 2030 podmioty ekonomii społecznej będą ważnym elementem aktywizacji i integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz dostarczycielami usług społecznych”. 

Jako cele szczegółowe wskazano:

1. Wspieranie trwałego partnerstwa podmiotów ekonomii społecznej z samorządem terytorialnym w realizacji usług społecznych.

2. Zwiększenie liczby wysokiej jakości miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

3. Zwiększenie konkurencyjności podmiotów ekonomii społecznej na rynku.

4. Upowszechnienie pozytywnych postaw wobec ekonomii społecznej.

Program stał się podstawą do formułowania programów regionalnych, a także określenia roli OWES jako jednego z głównych narzędzi realizacji zadań. 

^{Photo by Andrew Moca on Unsplash}

Ustawa o ekonomii społecznej

Prace nad ustawą o ekonomii społecznej trwały od kilkunastu lat, pojawiło się kilka projektów tego dokumentu, włącznie z propozycją środowiska ekonomii społecznej. Ostatecznie ustawa przyjęta została w roku 2022. Nie wprowadziła rewolucyjnych zmian w sektorze ekonomii społecznej, raczej uporządkowała rzeczywistość w tym zakresie.

Ustawa reguluje:

• organizację i zasady działania przedsiębiorstwa społecznego;

• zasady uzyskiwania i utraty statusu przedsiębiorstwa społecznego oraz nadzór nad przedsiębiorstwem społecznym;

• instrumenty wsparcia przedsiębiorstwa społecznego;

• zasady i formy wspierania rozwoju ekonomii społecznej przez organy administracjipublicznej;- ochronę danych osobowych w związku z realizacją celów wynikających z ustawy.

Pojawiła się w niej długo oczekiwana definicja ekonomii społecznej: „należy przez to rozumieć działalność podmiotów ekonomii społecznej na rzecz społeczności lokalnej w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej, tworzenia miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz świadczenia usług społecznych, realizowaną w formie działalności gospodarczej, działalności pożytku publicznego i innej działalności o charakterze odpłatnym”.

W myśl ustawy status przedsiębiorstwa społecznego nadaje (i odbiera) Urząd Wojewódzki. 

A jak we Francji wygląda system wsparcia ekonomii społecznej?

We Francji mówimy o trzech ważnych ruchach społecznych, które zbudowały ekonomię społeczną i solidarną:

• Ruch pierwszy: ”Prowadzenie wspólnej działalności, aby odpowiedzieć na wspólne potrzeby”. 

We Francji można mówić o ekonomii społecznej już od czasów starożytnych, ale tak naprawdę ma ona swoje korzenie w rewolucji przemysłowej z XX wieku, kiedy to powstały pierwsze towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, zaczął się tworzyć ruch i duch spółdzielczy, zakładano i rozwijano stowarzyszenia.

• Ruch drugi: ”Prowadzenie wspólnej działalności, aby odpowiedzieć na wyzwania ważne dla ogółu społeczności”. 

Lata 1970-1980 to narodziny gospodarki solidarnej, uwzględniającej kwestie dotyczące bezrobocia, powszechnej edukacji, problemów związanych z mieszkalnictwem i reintegracją zawodową, rozwojem usług społecznych, wdrażaniem edukacji ekologicznej i nowych wzorców konsumpcji: recykling, zielone źródła energii, krótka ścieżka produkcyjna…

• Ruch trzeci: Ustawa Hamon o ekonomii społecznej i solidarnej z dnia 21 lipca 2014 r. rozpoczęła epokę przedsiębiorczości społecznej, która z gospodarki solidarnej zapożyczyła cel społeczny lub środowiskowy, zasadę ograniczonego zysku, demokratycznego zarządu, ale bez narzucania konieczności prowadzenia wspólnej, zbiorowej działalności. 

Ustawa Hamon przede wszystkim wprowadziła certyfikat “Przedsiębiorstwa Użyteczności Społecznej”, który mogą uzyskać klasyczne przedsiębiorstwa (Label ESUS).

Historia ekonomii społecznej idzie w parze z zasadą innowacji, w szczególności innowacji społecznej, która umożliwia odpowiedź na ważne społeczne problemy:

• Przełom XIX/XX wieku: wdrożenie systemu ochrony i ubezpieczeń społecznych, rozwój edukacji i form spędzania wolnego czasu, wdrożenie systemu bezpłatnej opieki zdrowotnej i opieki socjalnej, a także organizacja produkcji i dystrybucji w czasie wojny.

• Ostatnie 50 lat: rozwój edukacji powszechnej, zajęcie się kwestiami dotyczącymi mieszkalnictwa i reintegracji zawodowej, rozwój usług społecznych, wdrożenie edukacji ekologicznej i nowych wzorców konsumpcyjnych.

W obu krajach obecnie ekonomia społeczna to przede wszystkim konieczność stawienia czoła największemu wyzwaniu, jakim jest wspieranie przemian o charakterze społecznym, środowiskowym i ekonomicznym. A zarazem niezbędna jest transformacja samej ekonomii społecznej, aby z gospodarki naprawczej stała się gospodarką rozwoju. Jak nigdy wcześniej, ekonomia społeczna powinna wspierać tworzenie zespołowych i lokalnych odpowiedzi przynoszących dodaną wartość społeczną i ekonomiczną. 

Maciej Bielawski - ekspert w obszarze włączenia społecznego oraz ekonomii społecznej. Wiceprezes Stowarzyszenia ESWIP, które od 25 lat wspiera aktywność społeczną i obywatelską. Jeden z inicjatorów utworzenia pierwszego w Polsce Forum Animatorów Społecznych. Animator wielu inicjatyw, rozwiązań, partnerstw lokalnych. Członek grup roboczych tworzących polityki publiczne i planujących wykorzystanie funduszy europejskich w obszarze włączenia społecznego. Ambasador EPALE.

Zajmujesz się animacją społeczną? A może koordynujesz działania wolontariuszy? 

Planujesz działania na rzecz osób o niskich kwalifikacjach? 

Szukasz inspiracji, sprawdzonych metod i niestandardowych form? 

Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE! 

Zobacz także:

Jak w Polsce wspieramy ekonomię społeczną? Część 1

Nie wyrzucaj - wykorzystaj

Ogrody społeczne – przestrzeń do integracji, budowania relacji, edukacji przyrodniczej

Tworzenie wioski tematycznej - część 1

Wioski tematyczne pomysłem dla wsi