EPALE - Elektroniczna platforma na rzecz uczenia się dorosłych w Europie

ok. 4 minuty czytania - polub, linkuj, komentuj!

Częstą praktyką jest badanie potrzeb i oczekiwań klienta rozumianego, jako zamawiający szkolenie zleceniodawca (dział zasobów ludzkich lub przełożony uczestnika szkolenia), bądź sam uczestnik szkolenia. Takie ewaluacje, przeprowadzane przed uruchomieniem realizacji projektu szkoleniowego nazywa się ewaluacjami ex-ante. Funkcją takiej ewaluacji jest najczęściej wspomniana identyfikacja potrzeb i oczekiwań interesariuszy. Niejednokrotnie jednak badanie potrzeb i oczekiwań przybiera formę powierzchownej ankiety, której wyniki w rzeczywistości nie pozwalają na zebranie danych użytecznych w procesie projektowania oferty rozwojowej. Takie podejście osadzone jest również w przekonaniu, że odbiorca szkolenia poprawnie zidentyfikował swoje potrzeby oraz potrafi trafnie i precyzyjnie wskazać jakie zagadnienia powinny się znaleźć w programie. Refleksja, czy tak było w istocie przychodzi czasem zbyt późno, gdy uczestnik szkolenia wychodzi z niego z poczuciem, że zdobyta przez niego wiedza lub umiejętności nie są w stanie pomóc mu rozwiązać problemy, z którymi boryka się w swoim miejscu pracy. Często popełnianym błędem we wspomnianych ankietach badających potrzeby i oczekiwania, jest również pytanie o pożądaną metodykę prowadzenia szkolenia – tutaj z kolei wymaga się od uczestnika niemal specjalistycznej wiedzy dydaktyka i andragoga. Można odnieść wrażenie, że to na uczestnika przerzucana jest odpowiedzialność za właściwy dobór narzędzi pracy trenera. Jak zatem przeprowadzić ewaluację, która będzie stanowiła istotne wsparcie podczas projektowania oferty szkoleniowej?

Przede wszystkim warto spojrzeć na ewaluację ex-ante, jako na badanie wychodzące poza ankietę badania potrzeb i oczekiwań wśród uczestników szkolenia. Zadanie tej ewaluacji może być bowiem dużo szersze, a w ślad za tym ewaluacja może dostarczać informacji, które autentycznie staną się cennym wsparciem podczas opracowywania oferty rozwojowej. Sensem takiego podejścia jest przygotowanie propozycji rozwojowej możliwie adekwatnej do trafnie zdiagnozowanych potrzeb, ale również efektywnej tj. pozwalającej osiągnąć założone cele przy adekwatnie dobranych metodach realizacji wsparcia i rozsądnie skalkulowanych kosztach. W zakres takiej ewaluacji wchodzić może diagnoza problemów, z jakimi borykają się uczestnicy szkolenia, opisy sytuacji, z którymi mają trudności, czy identyfikacja nowych zadań i wyzwań, przed jakimi stają. Dopiero na tej podstawie możliwe jest zaproponowanie zakresu treści, a w konsekwencji metodyki realizacji usługi rozwojowej. Może się również okazać, że to nie klasyczne szkolenie będzie w tej sytuacji najtrafniejsze, ale inne formy wsparcia i doskonalenia pracownika. Kolejnym ważnym elementem ewaluacji ex-ante jest diagnoza stanu aktualnej wiedzy i umiejętności uczestników. Istotne jest również rozpoznanie ich doświadczenia zawodowego oraz obszarów, w których pracują. Diagnoza ta pozwala dobrać poziom zaawansowania omawianych treści oraz dobrać przykłady, które będą uczestnikom możliwie bliskie, a jednocześnie uczące. Ewaluacja ex-ante to również sposobność na ocenę, czy planowany projekt szkoleniowy jest spójny i trafny w zakresie planowanych celów i sposobów ich realizacji w szczególności analizę, czy cele zostały sformułowane poprawnie, realistycznie i zgodnie z oczekiwaniami zamawiającego usługę rozwojową, a także identyfikację ewentualnych barier i trudności, które mogą wpłynąć na powodzenie projektu.

Jak zatem należy rozumieć ewaluację ex-ante:

• Przeprowadzana jest przed uruchomieniem realizacji projektu/ szkolenia, ALE WAŻNE JEST, że ewaluacja taka powinna być przeprowadzona w czasie, który daje szanse na wykorzystanie informacji;
• Diagnozuje potrzeby i oczekiwania grupy docelowej, ALE WAŻNE JEST kto jest faktycznie grupą docelową – uczestnik czy jego pracodawca?; Czy grupa docelowa potrafi zdefiniować swoje potrzeby?; Czy grupa docelowa potrafi wskazać preferowane metody dydaktyczne i czy jest uzasadnione oczekiwanie takich wskazówek?;
• Ocenia na ile planowany projekt jest trafny z punktu widzenia potrzeb (instytucji, uczestnika), ALE WAŻNE JEST czy szkolenie, to faktycznie najbardziej optymalna forma wsparcia?; czy zakres tematyczny jest właściwy?; czy mamy rozeznanie w poziomie wiedzy uczestników?);  
• Ocenia na ile planowany projekt jest spójny i trafny w zakresie planowanych celów i sposobów ich realizacji, ALE WAŻNE JEST czy cele są realistyczne?; Czy mamy narzędzia, aby zbadać, że zostały osiągnięte?;
• Identyfikacja ewentualnych barier i trudności, które mogą wpłynąć na powodzenie projektu/szkolenia, ALE WAŻNE JEST wzięcie pod uwagę cech merytorycznych i organizacyjnych projektu/szkolenia.

Beata Ciężka – ewaluatorka, autorka i realizatorka szkoleń z zakresu ewaluacji. Posiada bogate doświadczenie w realizacji projektów badawczych i ewaluacyjnych prowadzonych m.in. dla Komisji Europejskiej. Specjalizuje się w programach i projektach edukacyjnych. Współzałożycielka Polskiego Towarzystwa Ewaluacyjnego. Ambasadorka EPALE.

 W jaki sposób prowadzić użyteczną ewaluację? Jakie metody i narzędzia stosować?

Jak pracować z wynikami ewaluacji? Potrzebujesz inspiracji?

Tutaj zebraliśmy dla Ciebie wszystkie artykuły na ten temat dostępne na polskim EPALE! 

Zobacz także:    

Strategie ewaluacji wspomagające jakość usług rozwojowych

Ewaluacja metodą Success Story/ Success Case

Ewaluacja wchodzi do ukraińskich samorządów

Ewaluacja codzienności - ewaluacyjna codzienność

Webinarium EPALE: Ewaluacja nie musi być nudna! - nagranie

Ewaluacja wewnętrzna – szybko, łatwo, przyjemnie i użytecznie

STRATEGIE EWALUACJI SZYTEJ NA MIARĘ

Praktyczne wskazówki do planowania i projektowania ewaluacji

Dołącz do Społeczności Praktyków „Ewaluacja zorientowana na użyteczność”!

EWALUACJA SZKOLEŃ TO NIE TYLKO ZADOWOLENIE UCZESTNIKA PO SZKOLENIU