ok. 4 minut czytania – polub, linkuj, komentuj!

Autor tekstu: mgr farmacji Bolesław Kurczab, MPharmS

Edukacja zdrowotna

Polipragmazja jest silnie związana z edukacją zdrowotną z racji tego, iż edukacja zdrowotna może odegrać kluczową rolę w zapobieganiu i zarządzaniu nią. Edukacja zdrowotna jest szerokim pojęciem i obejmuje wiele różnych elementów. Kluczowe jest w niej przekazywanie wiedzy na temat procesu podejmowania decyzji zdrowotnych oraz ich konsekwencjach, jednocześnie podkreślając, że ostateczny wybór zawsze należy do każdego indywidualnie. W ten sposób odbiorca staje się aktywnym partnerem w procesie nauczania, co umożliwia mu świadome podejmowanie decyzji dotyczących własnego zdrowia.

^{Fot. Laurynas Me on Unsplash}

Edukacja zdrowotna ma wiele zalet. Z jednej strony pomaga zwiększyć świadomość na temat potencjalnych zagrożeń związanych z przyjmowaniem wielu leków jednocześnie. Dzieje się to poprzez skuteczną komunikację z lekarzami i farmaceutami. Osoby, które rozumieją ryzyko polipragmazji, mogą bardziej aktywnie uczestniczyć w rozmowach o swoim leczeniu, zadawać pytania dotyczące konieczności stosowania każdego leku. Z drugiej strony edukacja zdrowotna uczy pacjentów, jak prawidłowo stosować swoje leki, co może pomóc w zmniejszeniu błędów lekowych i poprawić ogólne wyniki zdrowotne. Patrząc w przyszłość, warto podkreślić, że edukacja zdrowotna wykracza poza bieżące problemy zdrowotne. Jej celem jest nie tylko skuteczne zarządzanie obecnym stanem zdrowia, ale także zapobieganie przyszłym problemom poprzez promowanie zdrowych nawyków i stylów życia.

Leki, choć niezbędne do leczenia różnych schorzeń, mogą wchodzić ze sobą w interakcje i wpływać na nasze zdrowie w sposób nieprzewidywalny. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć, czym jest polipragmazja i jakie niesie za sobą ryzyko. O polipragmazji mówimy, gdy osoba przyjmuje 5 lub więcej leków.

Wspominając o ryzyku, trzeba wspomnieć, że czasem przyjmowanie większej ilości leków jest nieuniknione. W pewnych przypadkach leki działają uzupełniająco. Jako farmaceuta spotykałem się z pytaniami od pacjentów, dlaczego mają przepisane przez lekarza trzy leki na jedną dolegliwość, dla przykładu na nadciśnienie tętnicze. Opisując na tym przykładzie praktyki, pokazuję, że działając kilkoma lekami w niższej dawce na różne mechanizmy w organizmie (tzw. receptory, enzymy), zmniejszamy ryzyko działań niepożądanych. Czasami dane leki działają synergistycznie, czyli ich wpływ wzajemnie się uzupełnia w celu lepszej farmakoterapii.

Dlaczego polipragmazja może stanowić zagrożenie? 

Przyjmowanie wielu leków zwiększa ryzyko działań niepożądanych oraz interakcji między substancjami. Leki mogą osłabiać lub wzmacniać swoje wzajemne działanie, co może prowadzić do niepożądanych objawów, takich jak senność, zawroty głowy czy problemy z żołądkiem. W skrajnych przypadkach może dojść do poważnych powikłań, zwłaszcza gdy leki oddziałują ze sobą w sposób niekorzystny.

Jak możesz dbać o swoje zdrowie przy polipragmazji?

    1.    Poinformuj swojego lekarza i farmaceutę o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach. Nawet leki bez recepty mogą wpłynąć na twoje zdrowie, jeśli będą przyjmowane z innymi preparatami.

           Tutaj z praktyki warto wspomnieć o przypadku, gdy osobą przyjmująca bez recepty aspirynę 75mg nie wspomniała o tym lekarzowi przed operacją. Uznała, że ten lek jest bez recepty, więc jest bezpieczny. Na skutek przyjmowania aspiryny w tym przypadku pacjentka zaczęła krwawić nadmiernie podczas operacji, a lekarze nie zdając sobie sprawy z przyjmowania aspiryny, musieli podjąć dodatkowe działania w celu ratowania jej życia.

    2.    Przestrzegaj zaleceń dotyczących dawkowania i czasu przyjmowania leków. Dobre planowanie może pomóc uniknąć błędów w stosowaniu leków.

           Jeśli nie jesteś pewna/pewien, czy dany lek przyjmować rano czy wieczorem lub pojawią się inne pytania, w każdej aptece farmaceuta może Ci pomóc rozwiać te wątpliwości.

    3.    Monitoruj swoje zdrowie i zgłaszaj nowe objawy. Jeśli pojawią się nietypowe symptomy, powiedz o nich farmaceucie lub lekarzowi – mogą być związane z przyjmowanymi lekami.

Farmaceuta jako źródło wsparcia 

Farmaceuci są w stanie pomóc w ocenie potencjalnych interakcji leków oraz doradzić, jak je bezpiecznie przyjmować. Warto pytać o porady i korzystać z wiedzy specjalistów – ich celem jest przecież zapewnienie bezpiecznego i skutecznego leczenia.

Polipragmazja jako wyzwanie współczesnej medycyny 

Współczesna medycyna opiera się na stosowaniu wielu leków, jednak bez współpracy z lekarzem i farmaceutą ryzyko działań niepożądanych może wzrastać. Dlatego świadome i odpowiedzialne podejście do terapii lekowej jest kluczowe dla zdrowia każdego z nas.