EPALE-ambassadeur Jumbo Klercq sprak met Hulya Celik, Ayla Zengin en Bedia Kasal van Stichting Wezenlijk over hun inspiratiereizen in het kader van een Erasmus+ mobiliteitsproject volwasseneneducatie.

Vrouwen met een migratieachtergrond moeten vaak de nodige moeite doen om zichzelf staande te kunnen houden in een samenleving die op gespannen voet staat met de traditionele cultuur in de herkomstlanden. Wat hebben migrantenvrouwen nodig aan basisvaardigheden en kerncompetenties om daarin een goede balans te vinden? Dat is de kernvraag die wij - vrouwen die als vrijwilliger betrokken zijn bij de Stichting Wezenlijk in Hendrik Ido Ambacht- onszelf stellen bij het Erasmus+ mobiliteitsproject “Migrantenvrouwen”. Vrouwen die niet hier geboren zijn (1e en 2e generatie) zitten nog vaak vast aan de tradities. Jongere vrouwen, zoals wij, die hier geboren zijn, worden met nieuwe dilemma’s geconfronteerd, juist omdat ze in de westerse samenleving opgegroeid zijn. Door een aantal job shadowing studiebezoeken willen we duidelijk krijgen wat de leerbehoeften van verschillende soorten migrantenvrouwen zijn en hoe daar in andere landen mee om wordt gegaan.

Ons eerste bezoek is aan Turkije in april 2019. In Ankara waren we te gast bij de stichting UHBODER, een vereniging met 24 leden werkzaam op het gebied van educatie en ontwikkeling, variërend van centra voor beroepsopleiding, speciaal onderwijs, algemene educatieve centra en avondscholen. Ze namen ons mee naar het wijkcentrum Halkevi waar heel veel educatieve activiteiten worden georganiseerd en we spraken er met verschillende vluchtelingenvrouwen die daar een taalcursus volgen. Ze moeten deze cursus eerst goed afronden, voordat ze ook gebruik kunnen maken van de andere, meer op creativiteit gerichte, cursussen die Halkevi aanbiedt. Hun ervaringen, hoe en op welke wijze zij gevlucht zijn uit de oorlogsgebieden, overweldigden ons. In het begin van de cursus zijn de vrouwen vaak gesloten, ze leven nog in angst. Helaas wordt er niet direct sociaal- psychologische hulp aangeboden. Pas als ze voor langere tijd last ervan houden, kunnen ze aanspraak op psychologische begeleiding maken, maar dat wordt ze vaak niet verteld en daardoor is de drempel meestal toch te hoog.

We brachten ook een bezoek aan het Rode Kruis, waar we met een groep van 30 vrouwen spraken. Aangezien het jongere vrouwen waren, konden we met de meeste Turks spreken. Ze waren behoorlijk emotioneel getraumatiseerd door de oorlogssituatie. Hun mannen zaten vaak nog vast in de gevangenis in Irak. De vrouwen werken bijna niet – zo af en toe schoonmaakwerkzaamheden- en zijn afhankelijk van de inkomsten die de overheid geeft, of van hun zoon, broer, vader of echtgenoot. Door hun gemoedtoestand maken niet alle vrouwen gebruik van de educatiemogelijkheden die in het wijkcentrum worden aangeboden. Ze zijn heel erg bezig met overleven. Gelukkig krijgen ze van het Rode Kruis regelmatig kleding, speelgoed en pampers voor kinderen, voedingsmiddelen en wasmiddelen kosteloos aangeboden.

Om het migrantenbeleid in Turkije te kunnen begrijpen, hoe dit tot stand komt, maar ook hoe ze met zo´n grote groep vluchtelingen omgaan, werden wij uitgenodigd om naar het gebouw van de Grote Nationale Assemblee in Ankara komen.

Na door de heel strenge beveiliging te zijn gekomen, werden we uitgebreid geïnformeerd over de vluchtelingendeal tussen de EU en Turkije die in 2016 werd afgesloten. Deze informatie is ook hier in het Nederlands te lezen. De beleidsmedewerker die ons rondleidde, benadrukte heel sterk dat door de overheid veel meer kosten zijn gemaakt dan dat de Europese Unie als financiële steun heeft aangeboden aan Turkije.

In oktober 2019 waren we in Athene. Onze partner, 50plus Hellas, is de landelijke organisatie die zich bezighoudt met de rechten van 50-plussers in Griekenland en met hun levenskwaliteit. 50plus Hellas richt zich niet speciaal op migranten, maar op oudere vrouwen en is ook bezig om samen met vrouwen en migrantenorganisaties projecten te ontwikkelen voor oudere (migranten)vrouwen. Het probleem is dat er in Griekenland veel vooroordelen over migranten heersen. Het kost tijd om de manier waarop mensen denken en voelen te veranderen, vooral wanneer een land al jarenlang in crisis verkeert. Oudere migrantenvrouwen zijn een van de meest uitgesloten groepen in de samenleving.
50plus Hellas had een goed programma voor ons samengesteld. Om te beginnen een bezoek aan de Greek Refugee Council, waardoor we een beeld kregen hoe aan de Griekse kant de opvang van vluchtelingen georganiseerd wordt. Een groot verschil met wat we in Turkije hoorden, is dat er ook aandacht is voor psychosociale ondersteuning. Ze houden rekening met materiële en psychologische behoeften (voedsel, huisvesting, medische /psychiatrische behoeften, juridische bijstand et cetera) en er is zorg voor met name kwetsbare gevallen. Ook bieden ze integratiebevorderingsprojecten. Zo hebben we een van deze centra bezocht waar educatieve activiteiten plaatsvonden, zoals taallessen, creatieve workshops en digitale vaardigheden leren. Wij hebben de indruk gekregen dat de lijnen er veel korter zijn dan in Nederland en dat de dienstverlening goed op elkaar is afgestemd.

Verder bezochten we twee bijzondere vrouwenorganisaties: Diotima, een vrouwenorganisatie die gespecialiseerd is in gender- en gelijkheidskwesties, en de African Women Organisation. Diotima richt zich op het systematisch bestrijden van discriminatie van vrouwen op alle niveaus van het sociale, politieke en economische leven. Ze organiseren workshops waarbij empowerment centraal staat en waarin ze ook leren over rechten en plichten van een vrouw in het land waarin ze leven. De African Women Organisatie is een mooi voorbeeld van een zelforganisatie van Afrikaanse vrouwen in Griekenland die de rol van Afrikaanse vrouwen wil versterken door middel van festivals en educatieve workshops en dat heeft ook succes, want Afrikaanse vrouwen durven meer hun stem te laten horen en worden zelfs als sprekers op bijeenkomsten uitgenodigd.

Na ons bezoek aan beide landen overheerst vooral de problematiek waar de vluchtelingen in beide landen mee geconfronteerd worden en hoe tal van organisaties daarmee om proberen te gaan. De actuele gebeurtenissen versterken dat nog eens.

De onrust op de Griekse eilanden over nog meer vluchtelingenkampen op plaatsen waar het al overvol is. De Turkse operatie om in strijd met de deal met de EU maar liefst 18.000 vluchtelingen een speelbal te maken tussen twee partijen die eigenlijk iets anders met elkaar hebben uit te zoeken.

Op Internationale Vrouwendag 8 maart 2020 geeft Stichting Wezenlijk een presentatie over deze twee inspiratiereizen. Voor dit jaar staan ook nog bezoeken aan Italië en Spanje op het programma.

Zelf inhoud op EPALE plaatsen en zo meer dan 60.000 professionals bereiken? Dat kan! Maak een profiel aan en plaats uw bijdrage.