Gluren bij de buren. Dat was de opzet van een seminar over het bereiken van kwetsbare volwassen die dreigen de aansluiting op de maatschappij te missen. De Nederlandse en Vlaamse Agentschappen Erasmus+ nodigden een club deelnemers uit het openbaar bestuur uit, om van elkaar te leren. EPALE sprak met drie deelnemers. In dit deel: Asya van Wamel, beleidsmedewerker bij de Gemeente Den Bosch.

Lokale en regionale autoriteiten werken samen met maatschappelijke organisaties en inwoners met als doel een samenleving waarin iedereen naar vermogen kan en mag meedoen. Niet iedere inwoner is echter even actief of zelfredzaam. Er is een groep kwetsbare volwassenen die moeilijk bereikbaar blijft; bijvoorbeeld ouderen, burgers met een verstandelijke of fysieke beperking, of mensen met lage basisvaardigheden. Begin oktober 2018 stond de vraag centraal hoe je als overheid deze groep (beter) kunt bereiken.

Volgens Asya van Wamel, beleidsmedewerker bij de Gemeente ‘s-Hertogenbosch valt of staat alles met gepassioneerde mensen. Ze deelt graag een goed voorbeeld.

Integrale aanpak

Van Wamel: “Binnen de gemeente ’s-Hertogenbosch ben ik verantwoordelijk voor de aanpak van het verbeteren van de basisvaardigheden. Dit gaat verder dan het verbeteren van taal alleen. Het gaat over het begrijpen van informatie in de huidige gecompliceerde samenleving. Zonder goede basisvaardigheden lopen mensen een achterstand op in de samenleving. Ze komen moeilijker aan een baan en zijn maatschappelijk minder actief. Vaak is sprake van schaamte en hebben mensen het gevoel dat ze iets fout doen.”

“In Den Bosch hebben we een integrale aanpak ontwikkeld om hier mee aan de slag te gaan. Er is samenwerking tussen verschillende maatschappelijke partners zoals een ziekenhuis, welzijnsinstellingen, sociale diensten, schuldhulpverleners en vrijwilligersorganisaties. Onze aanpak is ingebed in het beleid binnen het sociaal domein. Voor ons staat maatschappelijke rendement voorop.”  

“Bij ons in Den Bosch geldt dat eenderde van de mensen die moeite hebben met de basisvaardigheden een uitkering heeft. Deze mensen kunnen we makkelijk benaderen, maar we hebben moeite om hen te motiveren en verleiden om een cursus te (blijven) volgen. De overige tweederde van de mensen kennen we eigenlijk niet. Die mensen proberen we te benaderen door verschillende laagdrempelige initiatieven.”

Bossche Taalnetwerk

’s-Hertogenbosch kent 18.000 laaggeletterden. Met het actieplan ‘Zo gaan we basisvaardigheden verbeteren’ moeten concreet 400 mensen geholpen worden met basisvaardigheden. De uitvoering van dit beleidsplan wordt betaald uit de zes ton die beschikbaar is om laaggeletterdheid aan te pakken. De partijen die aan de uitvoering werken zijn onder andere Het Bossche Taalnetwerk, Sagenn, het Koning Willem I College, Stichting Lezen & Schrijven en andere organisaties op het gebied van laaggeletterdheid.

Leer mee!

Een van die initiatieven dat voortkomt uit dit actieplan is ‘Leer mee!’ van het Bossche Taalnetwerk. ‘Leer mee’ gaat dit jaar ‘on tour’ langs negen Wijkpleinen (een soort buurthuizen waar burgers ook al terecht kunnen met hulpvragen bij wonen, zorg, welzijn en inkomen). Het doel: laten zien dat lage basisvaardigheden niets zijn om je voor te schamen, maar iets waar je wat aan kunt doen. Bijvoorbeeld samen met benaderbare, vriendelijke ambassadeurs.

Iedere maand is er op een Wijkplein nu dus ook extra aandacht voor lezen en schrijven. Met een gesprek of een taalmetertoets worden inwoners geholpen om de draad van het leren op te pakken. Er wordt gekeken naar wat voor soort hulp iemand nodig heeft. Voor de één kan dat hulp met lezen zijn. Voor de ander is dat hulp bij schrijven, rekenen of computervaardigheden. De organisatoren spreken in de Wijkpleinen bezoekers zelf aan. Daarnaast hoopt het Taalnetwerk op een sneeuwbaleffect. Het idee is dat ook andere buurtbewoners hun vrienden en bekenden die hulp nodig hebben, meenemen naar het plein. Na een maand verhuizen de hulptroepen naar een volgende wijk.

Van Wamel: “We zetten met het Taalnetwerk vooral in op positiviteit. We willen dat mensen die de basisvaardigheden onvoldoende beheersen zich niet schamen, maar weten dat ze niet de enige zijn. Daarom zoeken we actief naar herkenbare ervaringsdeskundigen die anderen willen vertellen wat zij er aan deden en hoe ze zich daardoor voelden. Geen ‘belangrijke’ mensen van een gemeente of hulpverleners, maar iemand die de buurvrouw had kunnen zijn. Gepassioneerde ambassadeurs.” Lachend: “Dat is het geheim van Den Bosch, zoeken naar gepassioneerde mensen! “

Over de eindresultaten is Van Wamel nog bescheiden. “We zijn pas een jaar bezig met het nieuwe beleidsplan. We kunnen al wel zeggen dat we veel mensen hebben bereikt, maar nog niet wat er bij hen is blijven hangen. Pas over twee jaar verwachten we écht te kunnen zeggen wat de resultaten zijn van deze manier van werken. Het roept ook vragen op, want wat maakt iets ‘succesvol’? Een diploma? Dat je kunt doorstromen? Dat je praktijkervaring hebt? Als je genoeg vaardigheden hebt voor verdere ontwikkeling van jezelf als (werkend) persoon? Hoe meet je dat, hoe leg je dat vast? Daar gaan we nu mee aan de slag. Dan kan alles bij elkaar dienen als input voor het beleid vanaf 2020.”