Oryginał opublikowany w języku angielskim przez Regina EBNER

8 lipca zorganizowaliśmy internetową dyskusję na temat przyszłości edukacji dorosłych. Powyżej można zobaczyć listę najczęściej powtarzanych słów tej dyskusji. Lista ta oferuje możliwość łączenia i zestawiania różnych koncepcji: uczenie się jest szerszym terminem niż edukacja / przyszłość, cyfrowe, umiejętności czy myślenie, ludzie, dyskusja, online, szkolenia, uczący się lub myślenie, potrzeba, zmiana?

Niektóre z kluczowych pytań zostały już przedstawione wcześniej:

• Jak wyobrażasz sobie przyszłość sektora edukacji dorosłych w ciągu najbliższych pięciu czy dziesięciu lat?
• Jak myślisz, co się stanie – i co chciałbyś, aby się stało?
• Jakie pojawią się nowe wyzwania i możliwości?

Oczywiście, pandemia COVID-19 stała się podstawą wielu refleksji; wywróciła edukację dorosłych do góry nogami i będzie miała wpływ na jej przyszłość.

Kluczową kwestią była cyfryzacja; znaczna część edukacji dorosłych została przeniesiona do internetu. Może to mieć bardzo pozytywne skutki: komunikacja online promuje społeczności cyfrowe a tym samym wspiera uczących się w kontaktach społecznych. Zwrócono uwagę na fakt, że wsparcie online ze strony innych osób również przyczyniło się do poprawy zdrowia psychicznego, co podkreśla znaczenie (wirtualnych) społeczności. Wielu uczestników widzi przyszłość w nauczaniu mieszanym i rozwoju cyfrowego nauczania (ściślej mówiąc, wirtualnych sieci osób uczących się):

W przyszłości duża część nauki będzie odbywać się online, ale nadal bardzo ważne jest poczucie przynależności do społeczności, dlatego też powinniśmy uwzględnić mieszane podejście do nauki: na miejscu / on-line w edukacji dorosłych. (Natassa, Grecja)

Z drugiej strony, zwiększone wykorzystanie narzędzi cyfrowych grozi zwiększeniem efektu Mateusza (bogaci stają się bogatsi, a biedni biedniejsi, tworząc coraz większą przepaść między tymi, którzy mają więcej, a tymi, którzy mają mniej). Jednym z kluczowych pytań na przyszłość jest zatem to, w jaki sposób edukacja dorosłych może dotrzeć do ludzi bez dostępu do technologii i/lub umiejętności pracy z nimi.

Jest jedna grupa docelowa, którą wielu uczestników wskazało jako kluczową dla najbliższej i dalszej przyszłości: starsi uczniowie. Są to zarówno starsi pracownicy, ale także emerytowani uczniowie i osoby w sile wieku, na przykład w domach opieki. Ze względu na zmiany demograficzne, grupa ta znacznie wzrośnie w najbliższych latach, a edukacja dorosłych może z pewnością odegrać ważną rolę. Edukacja zdrowotna będzie miała większe znaczenie (co pokazała już pandemia), ale także inne:

Wraz ze zmianami demograficznymi będzie to obszar rosnący. Szczególnie edukacja zdrowotna stanie się bardzo ważna (także w związku ze zwalczaniem niektórych chorób). Jest też obszar dla edukacji o wieku starszym - co trzeba wiedzieć o emeryturze, jak się do niej przygotować? (Christine, Niemcy)

Kolejnym aspektem jest umiejętność dostosowania się, która w ciągu najbliższych kilku lat stanie się bardziej widoczna, zwłaszcza w kontekście wyzwań życiowych. Bez względu na to, czy chodzi o przechodzenie z jednej fazy życia do drugiej (np. przejście na emeryturę lub posiadanie dzieci), czy też o kryzys osobisty (utrata pracy, rozwód...), edukacja dorosłych może dostarczyć informacji, wiedzy, wsparcia, ale także siły niezbędnej do radzenia sobie z nowymi sytuacjami. Inną kwestią są: zintegrowane podejście i zwiększona współpraca. Coraz mniej sensu ma dzielenie życia i umiejętności zawodowych, tak samo jak ważne jest łączenie umiejętności ekologicznych z cyfrowymi, czy z umiejętnościami przekrojowymi (i wszelkimi innymi). Przewiduje się łączenie miejsc nauki, ale także obszarów i sektorów, na przykład poprzez biblioteki i organizacje kulturalne, ale także zdrowie i zatrudnienie.

We Francji, wraz z zespołem EPALE, staramy się zgłębić pojęcie " territoire apprenant": przestrzeń do nauki. Ideą jest holistyczne podejście do potrzeb i propozycji w zakresie uczenia się i szkolenia. Podejście to musi być scentralizowane w małych miejscowościach (np. gmina, grupa gmin) (David, Francja)

Istotną grupą docelową są oczywiście nauczyciele i trenerzy w edukacji dorosłych. Istnieje zwiększone zapotrzebowanie na szkolenia i rozwój, ale możemy również oczekiwać zmiany ich zadań i roli. Jak ujęła to Anni Karttunen: staną się oni moderatorami wielozawodowych sieci i koordynatorami podaży edukacyjnej i ekosystemów uczenia się.

Kooperacja jest jedną z najważniejszych kompetencji dla kształtowania transformacji cyfrowej, a tym samym dla przyszłości edukacji dorosłych. Wraz z pozostałymi trzema K - komunikacją, kreatywnością i krytycznym myśleniem - powinna ona w przyszłości być w znacznie większym stopniu uwzględniana w celach edukacyjnych dla dorosłych. (Maximilian, Niemcy)

Przejdźmy teraz do bardziej długofalowego rozwoju, który uczestnicy dyskusji uważają za prawdopodobny lub pożądany. Edukacja wspólnotowa oraz incydentalna i nieformalna powinny (będą?) stać się ważniejsze – potrzeby uczących się mogą być znacznie łatwiej zaspokajane na poziomie lokalnym, ale powinno się z tym łączyć bardziej ogólne i całościowe rozumienie uczenia się. Edukacja jest wszędzie i każdy ma pewne kompetencje, których powinien być świadomy. Uczący się mogą na tym budować i wybierać różne ścieżki kształcenia, co oznacza również większe wzmocnienie pozycji uczących się osób.

Prawdopodobnie edukacja pozaformalna i nieformalna będzie bardziej popularna i istotna, ponieważ będzie wykorzystywana w celu zapewnienia dorosłym umiejętności miękkich, które będą niezbędne, aby móc nadal korzystać z coraz bardziej zautomatyzowanego rynku pracy. (Dora, Portugalia)

Tino z Niemiec przedstawił bardzo konkretną propozycję i wizję (bardziej długoterminowej) przyszłości: Każdy pracownik powinien mieć prawo do korzystania z pięciu godzin pracy tygodniowo, aby dowiedzieć się tego, co tylko przyjdzie mu do głowy - wspólnie lub indywidualnie, online w ciągu dnia roboczego lub offline na kursach i seminariach.

Na zakończenie zacytuję kogoś, kogo spotkałem na szkoleniu internetowym i nadal jestem w kontakcie, kto bardzo dobrze ilustruje jeden z argumentów:

Coraz więcej nauki będzie przez internet i będziemy musieli zwrócić większą uwagę na satysfakcję z uczenia się. Dotychczas w nauczaniu cyfrowym bardzo uważnie przyglądaliśmy się procesowi, jak dobrze prezentujemy treści, jak aktywizujemy uczestników, a także jak mogą oni współpracować. Nie patrzymy jednak na całość. Projektujemy proces nauki, ale nie czas przerwy, nie zachęcamy do normalnych rozmów na przerwie, co często kształtuje atmosferę i poczucie wspólnoty w kursach twarzą w twarz. Jeśli chcemy utrzymać i promować społeczne aspekty edukacji dorosłych, mamy jeszcze sporo do zrobienia. Bliskość i poczucie bycia w  społeczności jest również możliwe online, jak pokazują portale społecznościowe i moje własne doświadczenia e-learningowe (poznałam wspaniałych przyjaciół online). Ale, aby to osiągnąć, potrzebujemy innego spojrzenia: to ludzie powinni być w centrum uwagi, temat nauczania tylko ich łączy. (Dörte, Niemcy)

Gotowość do uczenia się i radość z nauki to główne przesłanie z dyskusji! Pojawiło się wiele inspirujących i skłaniających do refleksji komentarzy, które nie zostały tutaj zacytowane. Całą dyskusję można przeczytać tutaj: https://epale.ec.europa.eu/en/discussions/epale-discussion-future-adult-learning i dodać swoje przemyślenia do tego podsumowania w komentarzach.

Na koniec, spójrzcie jeszcze raz na grafikę. Czy brakuje czegoś ważnego? Jaka jest twoja ulubiona kombinacja słów i dlaczego? Proszę zamieścić swój komentarz poniżej!