European Commission logo
Crear una cuenta

Blog

Blog

Erasmus+ dla bibliotekarzy. Czy to możliwe?

W Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie powstał Projekt „Mobilny Bibliotekarz”.

TreeImage.
Bożena Lech-Jabłońska

Przez lata wydawało mi się, że program Erasmus+ jest osiągalny tylko dla studentów, uczniów szkół średnich albo środowisk akademickich. Nawet spotkanie z koleżankami po fachu z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie nie wzbudziło we mnie przekonania, że Erasmus+ jest możliwy dla bibliotekarza z biblioteki publicznej. Do czasu, aż w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie powstał projekt „Mobilny Bibliotekarz”. Znalazłam się w grupie 10 osób, które miały wyjechać do Brna. Czas realizacji projektu zamyka się w okresie 1 czerwca 2019 – 31 maja 2020 r. Założenie było takie, że dzięki projektowi Biblioteka podniesie jakość swoich usług edukacyjnych, adresowanych zarówno do dorosłych użytkowników instytucji, jak i bibliotekarzy bibliotek samorządowych województwa lubelskiego. W ramach projektu zaplanowano zagraniczne wyjazdy edukacyjne (mobilności) pracowników WBP:

  • Job Shadowing – poznanie pracy na danym stanowisku poprzez obserwację. Mobilność dwóch grup bibliotekarzy (10 osób) do Biblioteki im. Jiřiego Mahena w Brnie (Czechy). Wyjazdy odbyły się w terminach: 26-30 sierpnia 2019 r. oraz 30 września – 4 października 2019 r.
  • wyjazd na kurs języka angielskiego do szkoły językowej w Valetcie na Malcie (4 osoby). Termin wyjazdu – kwiecień 2020 r.
Dsc_8633

Biblioteka Jiřiego Mahena w Brnie – nauka poprzez job shadowing

Biblioteka Jiřiego Mahena w Brnie, założona w 1921 r. przez miasto Brno, obecnie jest największą publiczną biblioteką miejską na Morawach i drugą co do wielkości w Czechach. Oferuje szeroki wybór literatury pięknej i edukacyjnej, gazet i czasopism, mediów i muzyki AV, dostępu do Internetu i elektronicznych baz danych, a także usługi dla niewidomych i niedowidzących czytelników. Wypożycza także czytniki e-booków, gry planszowe, teczki tematyczne, zabawki i pomoce dydaktyczne, notebooki. Szczyci się innowacyjnymi formami udostępniania jakimi są: Tramwaj Czytelników, samoobsługowe wypożyczanie książek, bazy artykułów, interaktywne stoły do gier edukacyjnych itp. Biblioteka oferuje informacje na temat literatury, autorów regionalnych, informacje o Brnie i regionie, informacje faktograficzne i prawne, obsługę wypożyczeń międzybibliotecznych, oraz centrum informacji europejskiej EUROPE DIRECT. Organizuje programy kulturalne i edukacyjne dla szkół i ogółu społeczeństwa, realizuje programy dla profesjonalistów, uczestniczy i inicjuje szereg projektów oraz rozwija ożywioną współpracę zagraniczną (w tym z Polską). Zbiory biblioteki sięgają ponad 750 000 jednostek bibliotecznych. Rocznie w Bibliotece rejestruje się 40 000 czytelników. W skład instytucji wchodzi Biblioteka Centralna oraz 33 filie biblioteczne zlokalizowane na terenie miasta. Jedną z filii jest filia-muzeum Jiřiego Mahena, w której zorganizowano stałą wystawę poświęconą życiu i twórczości pisarza, dramaturga i pierwszego bibliotekarza w Brnie.

W Bibliotece w Brnie obydwie grupy bibliotekarzy z Lublina spotkały się z niepowtarzalną atmosferą życzliwości. Mentorem była Jana Šubrová– manager Biblioteki Centralnej, która zadbała o to, byśmy wywieźli z Brna dużą dawkę wiedzy o morawskim bibliotekarstwie, o mieście Brnie i kulturze Czech. Ułatwieniem w kontaktach było to, że Pani menager i kilka innych osób posługiwało się biegle językiem polskim.

Program pobytu przewidywał: obserwację pracy na poszczególnych stanowiskach w bibliotece Centralnej; zapoznanie się z funkcjonowaniem kilku filii bibliotecznych, zróżnicowanych pod względem liczebności zbiorów, czasu pracy, zatrudnienia bibliotekarzy, środowiska, użytkowników; wizyty studyjne w instytucjach współpracujących, realizujących wspólne projekty z Biblioteką J. Mahena (Rajhrad – Muzeum Literatury na Morawach, Biblioteka Ziemi Morawskiej, Biblioteka Pedagogiczna Uniwersytetu Masaryka).     

Różnorodność działań

Interesowały nas w szczególności kwestie działalności merytorycznej i  organizacyjne. Organizatorem Biblioteki J. Mahena jest Miasto Brno i to właśnie od samorządu miejskiego instytucja otrzymuje środki budżetowe na funkcjonowanie. Dodatkowo na zakup nowości książkowych i imprezy biblioteczne w dzielnicach miasta filie pozyskują finanse od rad dzielnic, a książki zakupione z tych środków są specjalnie oznakowane. Każdego roku Biblioteka stara się o środki na realizację projektów z różnych programów ministerialnych, (np. Ministerstwo Kultury – „Biblioteka XXI wieku”, Ministerstwo Spraw Zagranicznych – współpraca z miastami partnerskimi) oraz  włącza się w działania w ramach programów finansowanych przez Urząd Miasta (np. Family Point, Dni Seniora). Nowością dla przybyszów z Polski było to, że biblioteka publiczna w Czechach pobiera od swoich użytkowników opłaty. Za zapisanie się do biblioteki raz w roku trzeba uiścić niewielką opłatę, a wyjątkiem jest miesiąc październik, kiedy to bezpłatnie zapisuje się dzieci pasowane na rycerza książki. Seniorzy, którzy chcą korzystać z atrakcji dla nich zorganizowanych, również muszą liczyć się z opłatą za przynależność do Klubu Seniora (50 koron rocznie + zapisanie się do biblioteki). Czytelnicy, którzy zwracają się z kwerendą wnoszą opłatę za jej rozwiązywanie (100 koron za godzinę pracy bibliotekarza). Wypożyczanie międzybiblioteczne w ramach województwa jest nieodpłatne, na terenie Republiki Czeskiej to koszt 50 koron.

W opinii czeskich bibliotekarzy, stosowany system symbolicznych opłat, to dobre rozwiązanie, ponieważ wpływa pozytywnie na poszanowanie książek i bibliotek przez użytkowników.

W sferze udostępniania udało się nam zauważyć wiele rozwiązań ciekawych, godnych odnotowania i przeniesienia na grunt lubelski. Biblioteka cieszy się licznym gronem czytelników dzięki temu, że proponuje łatwy dostęp do zbiorów. Aż 80% księgozbioru jest w wolnym dostępie z możliwością wypożyczenia do domu, w tym czasopisma. Potrzebną książkę z biblioteki Centralnej można zamówić również na filiach – zostanie ona dostarczona najpóźniej w ciągu tygodnia. Zwrot książek jest również maksymalnie uproszczony. Można tego dokonać w bibliotece do rąk bibliotekarza, można posłużyć się  samoobsługowym automatem, można skorzystać z Centrum Klienta (czynne dłużej niż cała biblioteka), można wrzucić do wrzutomatów, które są zamontowane przy każdej placówce bibliotecznej, nawet przy najmniejszych filiach na peryferiach miasta. W Lubelskiem – wrzutomaty to ciągle jeszcze rzadkość.  Wygoda czytelników jest dla brneńskich bibliotekarzy bardzo ważna. Kanapy, fotele, krzesła, różnorakie siedziska dla dorosłych i dzieci, stoliczki z krzesłami dla osób potrzebujących miejsca do rozłożenia laptopa czy notatek, wydzielone kąciki do zabawy dla dzieci czy wspominane już Family Point (miejsce przystosowane do potrzeb mam z małymi dziećmi) są standardem w bibliotece centralnej i w każdej filii. A zapominalscy mogą  wypożyczyć okulary i parasole (na kartę biblioteczną oczywiście). Bramki przy wyjściu z biblioteki uniemożliwiają wynoszenie książek na zewnątrz bez wcześniejszego ich wypożyczenia. Dzięki temu czytelnik zyskuje swobodę: porusza się po całym, kilkupiętrowym gmachu zaopatrzony w koszyk biblioteczny, do którego wkłada wybrane materiały biblioteczne, jeśli z czegoś rezygnuje, odkłada gdziekolwiek, a pracownicy odnoszą na właściwe miejsce. Wydzielone czytelnie i pokoje do pracy grupowej na filiach przyciągają studentów i wpływają na wzrost liczby czytelników.

Informacja to obszar działalności biblioteki traktowany poważnie. Biblioteka centralna J. Mahena jest czynna od 10.00 do 20.00, ale już od 8.00 użytkownicy mogą przyjść do Centrum Klienta. Obsługiwane przez pracowników działu bibliograficzno-informacyjnego oraz działu informacji europejskiej (Europe Direct Brno) oferuje dostęp do Internetu, udziela wszelkich informacji (również turystycznych o Brnie), rejestruje czytelników, wypożycza książki zamówione przez katalog online, przyjmuje zwroty książek, sprzedaje gadżety promujące Bibliotekę J. Mahena, udziela szeroko rozumianej informacji europejskiej. Oprócz Centrum Klienta i Europe Direct Brno w bibliotece centralnej funkcjonują jeszcze dwa punkty informacyjne. Dział bibliograficzno-informacyjny udziela informacji, rozwiązuje kwerendy (odpłatne), prowadzi bibliografię zawartości czasopism oraz kartoteki tekstowe, odzwierciedlające fizycznie zawartość bibliografii, tematyczne wykazy artykułów, opracowuje elektroniczną Encyklopedię Brna, organizuje wystawki książek. Dział dysponuje księgozbiorem podręcznym, w tym wydzielony księgozbiór regionalny o Brnie (Brunensia).

Dsc_8960

Biblioteka J. Mahena prowadzi oddział dla niewidomych i niedowidzących oraz oddział muzyczny, który cieszy się powodzeniem (m.in. mini kino, możliwość słuchania płyt winylowych, instrument do komponowania muzyki). Szczególną uwagę poświęca się seniorom. Klub Seniora działa od 2009 r. i liczy 80 osób. Jego członków obowiązuje opłata, ale korzyści są niebagatelne: imprezy adresowane do tej grupy (spotkania z ciekawymi ludźmi, szczególnie z tymi, którym udało się coś osiągnąć, spełnić marzenia w starszym wieku; wyjścia do muzeów, wycieczki); na spotkaniach ogólnodostępnych rezerwacja miejsc dla członków Klubu (Rezerwacja VIP); informowanie na bieżąco o aktualnościach w bibliotece, o nowych wystawach, imprezach. Natomiast Klub Gier Planszowych skupia czytelników w różnym wieku, a organizowane turnieje cieszą się rosnącym zainteresowaniem. Do czytelników dorosłych kieruje się różnorakie propozycje we wszystkich placówkach biblioteki. Ciekawymi formami są autorskie czytanie książek (w tym twórców regionalnych), przeglądy nowych książek (bibliotekarze opowiadają zainteresowanym czytelnikom o najnowszych publikacjach), literackie czwartki w holu BJM (prezentacja nowości księgarskich przez samych autorów i wydawców), prezentacje kultury innych narodów, cykliczna akcja „Bibliotekarka dla Ciebie” (indywidualne rozmowy z czytelnikami).

Imprezy, organizowane w BJM są bezpłatne. Wyjątek stanowi coroczna, ważna impreza miejska Listovanie (Przeglądanie/kartkowanie książek) – jest to czytanie książek dla dorosłych lub dla dzieci przez aktorów teatralnych, organizowane w bibliotece, ale także w teatrze. W bibliotece jest znacznie tańsze i dlatego cieszy się ogromnym zainteresowaniem.

Niewątpliwie na uznanie zasługuje działalność promująca czytelnictwo i budowanie marki biblioteki. Wiele mówiono na ten temat w Bibliotece J. Mahena, ale także w Bibliotece Ziemi Morawskiej. Podkreślano przy tym, że jest to niezwykle ważne, ale wymaga nakładów finansowych. Wymaga też przekonania pracowników wszystkich placówek (np. filii bibliotecznych) o słuszności podejmowanych działań. Biblioteka J. Mahena uporała się z tymi trudnościami i obecnie logo, pełna nazwa biblioteki oraz motyw wizualny jest stosowany wszędzie: budynki, dokumenty, koszyki dla czytelników, wrzutomaty, ławki z książkami, gadżety biblioteczne. Te ostatnie są opracowane w różnorodnych formach (kubki, smycze, otwieracze do butelek, torby, przypinki, papier pakowy, koszulki, kalendarzyki, zakładki do książek, kalendarze książkowe) i rozdawane bezpłatnie jako promocja biblioteki na imprezach, ale także sprzedawane w Centrum Klienta.

Biblioteka jest obecna w przestrzeni miejskiej: uczestniczy w imprezach, akcjach, uroczystościach, organizowanych przez miasto. Przykładem mogą być obchody 100-lecia Republiki Czeskiej w 2018 r. Stoisko BJM zostało nagrodzone za pomysłowość, innowacyjność (100 książek na 100-lecie pokazano jako klejnoty dostępne bezpłatnie dla każdego). Jedyny w swoim rodzaju Tramwaj Biblioteczny (pomalowany w barwy BJM, logo biblioteki) kursuje po mieście, a kiedy stoi w centrum miasta na bocznicy, odbywają się w nim imprezy czytelnicze i integracyjne. Ławki z książkami, rozstawione w różnych miejscach miasta, zachęcają do poczytania na ławeczce, zabrania książki do domu lub podzielenia się własnymi przeczytanymi książkami. W gmachu Biblioteki J. Mahena mieści się kawiarnia Klub Biblioteczny, dostępny od strony biblioteki i od ulicy, zaprasza na kawę, a także na kameralne spotkania literackie, organizowane we współpracy z biblioteką. Wykorzystywanie różnych miejsc do organizowania działań proczytelniczych, spotkań literackich jest mocną stroną. Wydarzenia odbywają się na tarasach i w ogrodach przy filiach bibliotecznych, w przestrzeni publicznej wspólnej z ośrodkiem kultury, pomieszczeniach przedszkoli, w domu dziennego pobytu dla seniorów. Wystawy przybierają różne formy od miniwystaw (1 gablota, 1 roll-up), przez wystawy w fotoramach, antyramach, gablotach z szufladami ekspozycyjnymi, na planszach wykonanych z różnych materiałów po wystawy multimedialne. Oglądaliśmy je we wszystkich odwiedzanych instytucjach: Biblioteka J. Mahena, Muzeum Mahena, Biblioteka Ziemi Morawskiej, Muzeum Literatury Raihrad. Natomiast zaproszenia i informacja o imprezach bibliotecznych to tradycyjne formy, ale także ulotki o imprezach na cały miesiąc, miniulotki o poszczególnych wydarzeniach, dostępne we wszystkich filiach, a w bibliotece centralnej na stopniach schodów daty i nazwy zbliżających się imprez.

Ze wszystkich wyniesionych doświadczeń edukacyjnych najbardziej zapada w pamięć atmosfera, panująca w Bibliotece J. Mahena: wrażenie tłoku i lekkiego gwaru, a wszystko to z powodu licznych czytelników, którzy znakomicie czują się w przestrzeni biblioteki, przychodzą nie tylko po książki, ale także spędzić czas, spotkać się ze znajomymi, umówić się na korepetycje czy załatwienie innych spraw. Biblioteka w Brnie nie tylko zapewnia dostęp do wiedzy, ale autentycznie stanowi „miejsce trzecie” w życiu mieszkańców miasta.

Dsc_8615

Korzyści, osiągnięte cele

Pisząc projekt zakładano osiągnięcie konkretnych celów. Pracownicy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie chcieli podnieść swoje kwalifikacje zawodowe, poszerzyć wiedzę, rozwinąć umiejętności i kompetencje. Jadąc do kraju, który może pochwalić się wysokimi wskaźnikami czytelnictwa, chcieli poznać sprawdzone metody pracy z czytelnikiem, nowe formy realizacji projektów skierowanych do dorosłych użytkowników. Spodziewali się zaobserwować innowacyjne działania promocyjne, prowadzone w bibliotece oraz nowinki w zakresie działalności edukacyjnej i kulturalnej. Ważne było otwarcie się na współpracę międzynarodową, podjęcie europejskich przedsięwzięć proczytelniczych, uwrażliwienie na różnorodność językową i kulturową użytkowników biblioteki.

Po zakończeniu mobilności job shadowing już stwierdzamy, że cele zostały osiągnięte. Uczestnicy przez kolejne miesiące dzielili się wrażeniami i starali się zaobserwowane rozwiązania wprowadzić w swojej codziennej pracy. Zdobytą wiedzę przekazali pracownikom WBP w Lublinie w ramach Inspiratornii – otwartych wykładów, organizowanych z inicjatywy Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. O poznanych sposobach realizacji działań czytelniczych i projektów dla seniorów mówili w  trakcie szkoleń dla bibliotekarzy bibliotek samorządowych województwa lubelskiego (np. szkolenie dla bibliotekarzy powiatu biłgorajskiego, włodawskiego, chełmskiego). Na stronie internetowej Biblioteki zamieszczono informację o realizacji projektu oraz fotorelację z pobytu w Bibliotece J. Mahena. Joanna Chapska, koordynator projektu, jako praktyk dzieliła się doświadczeniami z przyszłymi wnioskodawcami zainteresowanymi realizacją projektów Erasmus+ w trakcie szkolenia, które Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji zorganizowała 15 stycznia 2020 r. w Lublinie.

Planowana na kwiecień 2020 r. mobilność do szkoły językowej w Valetcie na Malcie pozwoli czterem osobom - pracownikom WBP wzmocnić swoje kompetencje językowe. Intensywny kurs języka angielskiego przyniesie efekty, które będą wykorzystywane w codziennej pracy z czytelnikami obcojęzycznymi, którzy coraz częściej korzystają z lubelskich bibliotek.           

Erasmus+. Czy warto?

Uczestnicy projektów, realizowanych w ramach programu Erasmus+ zgodnie twierdzą (nie tylko pracownicy WBP w Lublinie), że udział przynosi same korzyści i niezapomniane doświadczenia zawodowe i życiowe. To szansa na rozwój zawodowy, ale też wyzwanie, które warto podjąć. Job shadowing to najlepszy sposób uczenia się, to poznanie doświadczeń bibliotekarzy w innych krajach poprzez obserwację ich w codziennej pracy. Łatwo zaobserwować organizację, sposób działania biblioteki, ale także z jakimi problemami boryka się i jak je rozwiązuje. Powinni z tego skorzystać ludzie młodzi u progu kariery zawodowej, którzy z bibliotekarstwem chcą związać się na dłużej. To wyzwanie powinni podejmować też bibliotekarze z wieloletnim doświadczeniem, by móc unowocześnić swoją pracę, zweryfikować swoje nastawienie do różnych obszarów pracy zawodowej. Wyjazdy w ramach Erasmus+ to znakomity doping do doskonalenia znajomości języków obcych i nieograniczone źródło inspiracji. Mobilności nie sposób traktować jako wyjazdu rekreacyjnego. Dobrze rozplanowany czas pozwala wynieść maksymalne korzyści z wyjazdu. Nie do przecenienia jest doświadczenie zdobyte w bezpośrednim, osobistym kontakcie. Zdobywa się w ten sposób wielką wiedzę, ale też doskonali się w kontaktach interpersonalnych, co przekłada się na późniejsze relacje w środowisku pracy.

Więcej informacji i galeria zdjęć

Fotografie Grzegorz Winnicki

Login (1)
Etiquetas

Comentario

Profile picture for user monsch.
Monika Schmeichel-Zarzeczna
Dom, 01/03/2020 - 18:00

Bardzo się cieszę, że coraz więcej bibliotek podejmuje wyzwanie i realizuje projekty w ramach programu Erasmus+. Obserwacja i poznawanie dobrych praktyk w bibliotekach za granicą daje świeże spojrzenie na naszą pracę. Pozwala się zdystansować, podnieść umiejętności ale przede wszystkim poszerzyć horyzonty i otworzyć się na nowe inspirujące rozwiązania oraz inicjatywy. Gratuluję świetnego projektu!
Login (0)

Users have already commented on this article

Inicia sesión o Regístrate para publicar comentarios.

Want to write a blog post ?

No dude en hacerlo.
Haga clic en el siguiente enlace y comience a publicar un nuevo artículo.

Últimos debates

TreeImage.
Marcial Pamies Berenguer
Community Collaborator (Silver Member).

Explorando el concepto de persistencia en la educación de adultos

¡Únete a nuestra conversación sobre un tema vital en la educación de adultos! Exploramos la persistencia del alumnado - un viaje lleno de retos únicos.
¿Eres un adulto retomando tus estudios, un educador apasionado por el aprendizaje continuo, o simplemente interesado en la educación? Queremos escuchar tus historias y reflexiones.
Comparte tus experiencias, consejos y preguntas. Juntos, podemos descubrir nuevas formas de apoyar y motivar a los estudiantes adultos en su recorrido educativo. ¡Participa en esta importante discusión!

Más
Profile picture for user n00aq5pg.
Soraya Veronica Medina Fuentes
Community Contributor (Bronze Member).

Educo desde lo que soy

Educación consciente, Educación desde el Ser, Modelos educativo

Más
TreeImage.
Inmaculada Alonso Franco
Community Contributor (Bronze Member).

Teatro y Educación

Técnicas, opiniones, etc. acerca del teatro y su uso como herramienta para la educación en sus diferentes ámbitos.

Más